từ xưa nhân dân ta luôn sống theo đạo lí ăn quả nhớ kẻ trồng cây ăn và uống nước nhớ nguồn là hai câu nói quí báu của dân tộc ta

Hai câu tục ngữ sử dụng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi, cụ thể trong cuộc sống quanh chúng ta để gửi gắm hàm ý sâu xa. Những hình ảnh “quả” và “nước”, đặt trong tương quan đối sánh tương ứng với hai hình ảnh “kẻ trồng cây” và “nguồn” đã thể hiện nghĩa biểu trưng rất rõ: một bên là những kết quả, thành quả mà con người có được, một bên là cội nguồn, là những người đã góp phần làm nên thành quả, kết quả đó.

Hai câu tục ngữ khuyên chúng ta rằng khi chúng ta cầm một quả chín, ngọt trên tay thì cần phải nhớ đến người đã vất vả gieo trồng, chăm sóc cho cây ra trái ngọt; lúc uống dòng nước mát cần phải nhớ đến cội nguồn mà nước chảy ra. Hiểu theo nghĩa bóng, nghĩa ẩn dụ thì khi chúng ta được hưởng một thành quả nào đó hoặc có được thành công, cần phải biết nhớ ơn người đã giúp đỡ mình, đã tạo điều kiện cho mình có được kết quả tốt đẹp đó.

Trước hết, cần khẳng định hai câu tục ngữ này đã nêu lên một vấn đề hoàn toàn đúng đắn. Tại sao chúng ta cần phải nhớ ơn người đã giúp đỡ mình?

Lý do đầu tiên là trong cuộc sống, con người không phải lúc nào cũng có thể tự mình làm được tất cả. Để có mặt trên cuộc đời này, ta phải có cha mẹ. Để biết đọc biết viết, biết nhận thức và khám phá thế giới xung quanh, ta phải có thầy cô, bạn bè. Hầu hết những gì ta đang có hoặc ta có thể làm được đều là kết quả của sự hy sinh của người đi trước, đều có những người khác đặt nền móng. Ngay cả những nhà, phát minh, sáng chế ra những thành tựu khoa học kĩ thuật vĩ đại nhất cũng thừa nhận là họ phải “đứng trên vai của những người khổng lồ”- tức là những người đã mở đường, gợi ý cho họ, mặc dù có thể họ đã gặp thất bại và chưa đi đến đích cuối cùng của con đường nghiên cứu, phát minh.

Hơn nữa, nhớ ơn, biết ơn người đã giúp đỡ mình chính là biểu hiện của một nhân cách đẹp, là một đạo lý làm người của con người. Một kẻ không biết nhớ ơn cội nguồn tổ tiên, không biết ghi nhớ và biểu hiện lòng biết ơn đối với cha mẹ, thầy cô và những người đã giúp đỡ mình chắc chắn không thể là một người phát triển hoàn thiện về tâm hồn, về nhân cách, không thể là một người biết sống đẹp, sống tốt.

Một nguyên nhân nữa giải thích vì sao mỗi người chúng ta cần biết sống ân nghĩa, ân tình đó là, nếu ta biết nhớ ơn và đền ơn người đi trước thì thế hệ đi sau sẽ học tập và làm theo chúng ta. Có ghi công và ghi ơn người có công thì lịch sử dân tộc mới được gìn giữ, những phong tục tập quán đẹp đẽ của dân tộc mới được lưu truyền và phát huy qua các thế hệ, qua thời gian. | Thực tế đã chứng minh lối sống trọng tình trọng nghĩa, ghi nhớ công an được biểu hiện trong mọi phạm vi, nhỏ là trong gia đình, lớn là ngoài xã hội. D. Trong gia đình, con cái biết ơn công lao dưỡng dục của cha mẹ, khi trưởng thành biết đền đáp công ơn trời biển của cha mẹ, đúng như câu ca dao