Trước khi hội nghị cấp cao được diễn ra tại Bali (2/1976), Asean là một tổ chức non trẻ, lỏng lẻo. Sự khởi sắc của ASEAN được đánh dấu từ Hội nghị cấp cao lần thứ nhất họp tại Bali (Inđônêxia) tháng 2-1976, với việc kí Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (gọi tắt là Hiệp ước Bali). Hiệp ước Bali xác định những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ giữa các nước:
- Tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
- Không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau;
- Không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa bằng vũ lực đối với nhau.
- Giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.
- Hợp tác phát triển có hiệu quả trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội.
Việt Nam gia nhập Asean vào năm 1995 vì
Năm 1995, Chiến tranh lạnh đã lùi xa, thế giới đang nổi lên những thay đổi từ đối đầu sang đối thoại, xu thế hội nhập và phát triển giữa các nước trở nên mạnh mẽ. Các nước đều có nhu cầu hợp tác cùng phát triển và từ đây, kinh tế được xem trọng trong chính sách của mỗi nước. Vào lúc này, Liên Xô và Đông Âu đã tan rã dẫn đến việc Việt Nam bị mất đi một chỗ dựa, một sự viện trợ lớn. Việc gia nhập vào một tổ chức khu vực càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Một lý do chính thúc đẩy sự tham gia ASEAN của Việt Nam vào năm 1995 là vấn đề kinh tế. Nhìn chung, nền kinh tế Việt Nam lúc này chưa phát triển được: tiềm năng kinh tế thì có nhưng lại thiếu nguồn lực để khai thác và sử dụng. Việt Nam tuy có mở rộng quan hệ đối ngoại với nhiều nước (có thể coi một mặt là để củng cố về an ninh) nhưng chưa có sự hợp tác, đầu tư về kinh tế từ nhiều nước. Việc Việt Nam gia nhập ASEAN sớm nhất có thể trở thành một điều tất yếu. Nó góp phần thúc đẩy sự rút ngắn khoảng cách với các nước trong khu vực và thế giới; tạo điều kiện mở rộng thêm việc trao đổi hàng hóa và hợp tác kinh tế của Việt Nam với các trong và ngoài khu vực ASEAN.
