I. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Đoạn trích “Trong lòng mẹ” được trích trong tác phẩm “Những ngày thơ ấu” của nhà văn Nguyên Hồng.
- Khái quát tính cách, phẩm chất nhân vật bé Hồng trong đoạn trích: Nhân vật bé Hồng là nhân vật trung tâm của đoạn trích với cảnh ngộ đáng thương và tình yêu thương mẹ đáng trân trọng.
II. Thân bài:
a. Tuổi thơ sóng gió của bé Hồng :
- Đọc " Trong lòng mẹ " ta bắt gặp một bé Hồng rất đáng thương, đáng yêu, trong đau khổ, trái tim yêu thương của em vẫn dành cho người mẹ một cách trọn vẹn.
- Bố nghiện ngập, gia đình sa sút trở nên bần cùng. Bố chết chưa đoạn tang, người mẹ trẻ lại đi tha hương cầu thực. Bé Hồng sống bơ vơ trong sự ghẻ lạnh của họ hàng hai bên nội và cô .
- Sống trong cảnh ăn cơm chực gia đình bên nội, Hồng còn bị người cô nói xấu mẹ mình ngay trước mặt. Mẫn cảm và thông minh, bé Hồng đã phát hiện ra " những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch" của bà cô tàn nhẫn. Bà cô cố ý gieo vào lòng ngây thơ của em " những hoài nghi" để em "khinh miệt và ruồng rẫy mẹ".
- Bao nhiêu nước mắt của bé Hồng đã chảy xuống trước những lời cay độc của bà cô: "Mợ mày phát tài lắm..." , " vào mà thăm em bé chứ", mợ mày " ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn...ăn vận rách rưới, mặt mày xanh bủng, người gầy rạc đi...", gặp người quen thì "quay đi, lấy nón che"... Mỗi lời nói và giọng cười của bà cô đã làm cho bé Hồng vô cùng đau đớn, tủi nhục. Lúc thì em " cúi đầu xuống đất", lòng "thắt lại ", khóe mắt " cay cay". Lúc thì nước mắt "ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ". Có lúc, cổ họng em " nghẹn ứ khóc không ra tiếng".
a. Hoàn cảnh cậu bé Hồng :
- Đoạn trích " Trong lòng mẹ " có thể coi là đoạn trích hay nhất trong tác phẩm " Những ngày thơ ấu ".
-Một đứa bé sinh ra trong không khí gia đình giả dối , rồi cha chìm đắm với bàn đèn thuốc phiện , gia đình sụp đổ , mẹ phải bỏ hai anh em đi tha hương cầu thực.
-Cậu lại có thể kiên cường vượt qua tất cả để đến ngày được nằm trong vòng tay ấm áp của mẹ , bỏ mặc những xấu xa , những thành kiến xung quanh.
-Đoạn trích đã khắc họa rõ nét nỗi đau của cậu bé mồ côi cha phải sống xa mẹ và tình yêu thương vô bờ của cậu dành cho người mẹ bất hạnh.
=> Lên tiếng tố cáo xã hội bất công , hà khắc đối với người phụ nữ , đẩy họ cào con đường cùng , không cho họ có quyền được hưởng hạnh phúc. " Trong lòng mẹ " không chỉ là chương hồi kí thấm đẫm nước mắt mà còn là tiếng nói tha thiết đòi quyền sống hạnh phúc cho người phụ nữ và trẻ em trong một xã hội còn đầy rẫy những hủ tục lạc hậu.
b. Cuộc nói chuyện giữa Hồng và cô ruột
-Bà cô luôn nói xấu về mẹ Hồng trước mặt cậu để khiến cậu khinh miệt và ruồng rẫy mẹ mình.
-Những câu nói tưởng như là sự quan tâm nhưng thực ra là lời mỉa mai , chế giễu. Và Hồng đã nhận ra " rắp tâm tanh bẩn " trong đó , em đã chọn cách im lặng để bảo vệ mẹ mình.
-Người cô không những không yêu thương đùm bọc đứa cháu bất hạnh mà còn dày vò nó. Đó là hiện thân của những con người đã khô héo tình máu mủ , ruột thịt. Đó còn là sản phẩm của một xã hội đầy rẫy những bất công , hủ tục lạc hậu , những thành kiến đối với người phụ nữ.
c. Tâm trạng Hồng khi trò chuyện với bà cô
-Càng nói chuyện với cô, Hồng càng thương mẹ nhiều hơn.
-Hàng loạt các động từ mạnh cùng phép so sánh , ẩn dụ đã được sử dụng " Gía những cổ tục ... nát vụn mới thôi ".
-Hồng là đứa trẻ nhạy cảm , thông minh khi nhận ra những ý nghĩ cay độc trong lời nói của cô. Hồng luôn yêu thương mẹ , mong chờ mẹ về.
d. Bé Hồng khi bất ngờ được gặp lại mẹ
-Hồng vô cùng ngạc nhiên , bối rối và hạnh phúc.
-Òa khóc khi được ở trong lòng mẹ
⇒ sự hạnh phúc , xen lẫn sự tủi thân.
-Ngắm mẹ , thấy mẹ vẫn trẻ như hồi gia đình còn sung túc.
⇒ Đang tận hưởng niềm hạnh phúc nhỏ nhoi mà sau bao ngày đau đớn , tủi hổ bây giờ em mới có được.
-Cuộc gặp gỡ vô cùng xúc động , chạm đến trái tim của hàng triệu người đọc
⇒ tình mẫu tử thiêng liêng sâu nặng không gì chia cắt được.
3. Kết bài:
- Khái quát lại hình ảnh nhân vật chú bé Hồng và nghệ thuật của đoạn trích: Hình ảnh nhân vật chú bé Hồng khiến người đọc xúc động với tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý.
- Liên hệ phong cách sáng tác của nhà văn Nguyên Hồng: Nhà văn Nguyên Hồng là một nhà văn nhân đạo - hiện thực luôn hướng ngòi bút của mình cho những con người bất hạnh, đặc biệt là phụ nữ và trẻ con.
@hamynguyen2911
