Nhà văn học Hoài Thanh từng khẳng định "Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra là thương cả muôn vật muôn loài". Thật vậy, đây chính là một ý kiến hoàn toàn sâu sắc và đúng đắn. Lòng thương người được thể hiện bằng việc chúng ta thương cảm cho những số phận khổ đau, những số phận kém may mắn, hay chúng ta cảm thấy ngợi ca trân trọng những vẻ đẹp của bên trong con người. Lòng thương yêu muôn vật muôn loài được biểu hiện bằng việc con người chúng ta biết rung cảm với những cái đẹp nhỏ nhặt bình dị trong cuộc sống, gửi gắm thông điệp của mình bên trong câu chuyện của muôn vật và muôn loài. Và chính điều này trở thành nguồn cảm hứng bất tận của văn chương. Trong các tác phẩm văn học, lòng thương người được biểu hiện bằng giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo. Ví dụ như bài "Cuộc chia tay của những con búp bê". Chỉ khi tác giả cảm nhận được sự khổ sở của những đứa trẻ trong gia đình bố mẹ ly hôn và cảm nhận được tình cảm anh em gắn bó thì tác giả mới xây dựng được câu chuyện cảm động biết nhường nào. Hay như trong văn bản "Sống chết mặc bay", tác giả Phạm Duy Tốn đã phơi bày được số phận đáng thương của người dân dưới quyền cai trị của bọn quan lại vô dụng. Chính lòng thương người của ông đã tạo nên được bức tranh hiện thực đến xót xa của người dân trong tình cảnh bão lũ. Xa hơn tình thương yêu con người, các tác giả còn khai thác khám phá được các chất liệu từ thiên nhiên và cuộc sống. Bác Hồ chính là một trong những tác giả mẫu mực viết về chủ đề tình yêu thiên nhiên. Những bài thơ "Cảnh khuya, Rằm tháng giêng" đều thể hiện được tình yêu thiên nhiên say đắm của Bác, đồng thời gửi gắm tinh thần của người cách mạng. Tóm lại, văn chương được xuất phát từ chính lòng thương yêu con người và thương muôn vật muôn loài của các tác giả.
