Chiến tranh Nam triều - Bắc triều (1527 - 1592).
Chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 - 1672).
Tác hại: Đối với đất nước: làng mạc bị tàn phá, kinh tế bị đình trệ, cuối cùng đất nước bị chia cắt lâu dài. Đối với nhân dân: gây nên tình trạng đói kém, chia rẽ, thù ghét lẫn nhau,..