_Cốt truyện : 

Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua Hùng muốn kén cho nàng một người chồng xứng đáng. Đến cầu hôn có hai vị thần tài giỏi ngang nhau, đều xứng làm rể Vua Hùng. Một người là Sơn Tinh - chúa vùng non cao. Một người là Thuỷ Tinh - chúa vùng nước thẳm. Để lựa chọn được chàng rể xứng đáng, Vua Hùng bèn đặt ra điều kiện: "Ngày mai ai mang lễ vật gồm: Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi đến trước thi ta sẽ gả con gái cho".  Hôm sau, Sơn Tinh mang lễ vật đến truớc, cưới được Mị Nương. Thuỷ Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nồi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa gọi gió, dâng nước sông lên cuồn cuộn làm cho thành Phong Châu ngập chìm trong nuớc. Sơn Tinh không hề nao núng. Thần dùng phép bốc từng quả đồi, dời tùng dãy núi, đắp thành dựng luỹ, ngăn chặn dòng lũ. Hai bên đánh nhau kịch liệt. Cuối cùng Thuỷ Tinh đuối sức phải chịu thua. Từ đó, oán nặng thù sâu, hàng năm Thủy Tinh vẫn làm mưa gió, bão lụt, dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng năm nào cũng mang thất bại trở về.

*Nhân vật chính trong truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh”:

-Sơn Tinh: thần núi Tản Viên.

– Thủy Tinh – thần nước.

*Các nhân vật chính được miêu tả bằng những chi tiết nghệ thuật tưởng tượng, kì ảo:

Sơn Tinh: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồ.

Thủy Tinh: gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về.

Trong cuộc giao tranh:

-Thủy Tinh hô mưa, gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.

– Sơn Tinh: dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất ngăn chặn dòng nước lũ. Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi dâng lên bấy nhiêu.

* Ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật:

– Thủy Tinh là hiện tượng mưa to, bão lớn, lũ lụt hằng năm.

– Sơn Tinh là lực lượng cư dân Việt cổ đắp đê chống lụt, là ước mơ chiến thắng thiên tai của người xưa được hình tượng hóa.

– Tài năng, tầm vóc và khí phách của Sơn Tinh là biểu tượng cho chiến công của người Việt cổ trong đấu tranh chống bão lụt ở vùng lưu vực sông Đà và sông Hồng.

* Cốt truyện:

Vua Hùng thứ 18 có một cô con gái tên là Mị Nương, nàng vừa đẹp nết vừa đẹp như hoa. Vua cha muốn chọn cho nàng một người chồng sứng đáng.

Một hôm có 2 chàng trai đến cầu hôn Mị Nương. Một người ở núi Tản Thiên, vẫy tay về phía đông phía ấy nổi cồn bãi, .........Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Còn người kia ở miền biển có tài năng là gọi mưa gió đến.Người ta gọi chàng là Thủy Tinh. Ai cũng vừa ý Vua nên vua ra điều kiện là"Ngày mai ai mang đủ 100 ván cơm nếp,100 nệp bán trưng , voi chín ngà , gà chín cựa ,ngựa chín hồng mao "

Hôm sau Sơn Tinh dến trước và dầy đủ lễ vật rồi rước Mị Nương về núi, người kia đến sau đuổi đánh Sơn Tinh nhưng đánh mãi đánh mãi Thủy Tinh vẫn thua. Năm nào Thủy Tinh cũng đânhs Sơn Tinh nhưng chưa lần nào thắng nổi.

* Nhân vật:

(+) Thủy Tinh- thần biển.

(+) Sơn Tinh- thần núi. 

(+) Mị Nương- công chúa con vua. 

(+) Vua Hùng thứ 18. 

* Chi tiết nghệ thuật:

(+) Sơn Tinh:  vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy đồi.

(+) Thủy Tinh: gọi gió, gió đến, hô mưa, mưa về.