đây là cuộc khởi nghĩa lớn nhất, có thời gian kéo dài ( gần 30 năm), quyết liệt nhất và có ảnh hưởng sâu rộng nhất từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta đến những năm đầu TKXX . Khởi nghĩa Yên Thế ko chịu sự chi phối tư tưởng " Cần vương " mà là phong trào đấu tranh tự phát của nông dân để tự vệ, bảo vệ quyền lợi thiết thân , giữ đất làng . Nghĩa quân đã chiến đấu quyết liệt , buộc kẻ thù 2 lần phải giảng hòa và nhượng bộ 1 số điều kiện có lợi cho ta . Đặc biệt trong thời kì đình chiến lần thứ 2 , nghĩa quân Yên Thế còn liên lạc với các nghĩa sĩ yêu nước theo xu hướng mới như Phan Bội Châu , Phan Châu Trinh.