I. Mở bài
- Trình bày khái quát những hiểu biết của bản thân về Huế (từng là kinh đô của nhà Nguyễn, có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng,…).
+ Bài tùy bút đã ngợi ca vẻ đẹp phong phú, đặc sắc, độc đáo của những điệu hò, bài lý, những bài dân ca Huế, những khúc nhạc, những tiếng đàn réo rắt du dương đầy sức quyến rũ, thể hiện một cách tuyệt đẹp tâm hồn con người Huế xưa và nay.
- Giới thiệu văn bản “Ca Huế trên sông Hương” (xuất xứ, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…).
+“Ca Huế trên sông Hương” là một bài tùy bút đặc sắc, giàu chất thơ của Hà Ánh Minh đã đăng trên báo “Người Hà Nội”
+Thưởng thức một sinh hoạt đậm màu sắc văn hoá độc đáo của vùng đất miền Trung ruột thịt ấy.
II. Thân bài
1. Giới thiệu về Huế - cái nôi của những làn điệu dân ca
- Các làn điệu dân ca, điệu lý ở Huế:
- Các điệu hò - hò khi đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm: gửi gắm một ý tình trọn vẹn.
- Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh hồn buồn bã.
- Hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp, bài chòi, bài tiệm, nang vung: náo nức nồng hậu tình người.
- Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện: gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh.
- Các điệu lý: lý con sáo, lý hoài xuân, lí hoài nam...
=> Hò Huế thể hiện lòng khao khát, nỗi mong chờ hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế.
- Các dụng cụ âm nhạc: đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị, đàn tam, đàn bầu, sáo, cặp sanh.
=> Là yếu tố làm nên tính chất nổi bật nhất của ca Huế là sự đa dạng về hình thức, phong phú về sắc thái tình cảm
=> Huế là mảnh đất, là cái nôi sinh ra những làn điệu dân ca. Các làn điệu phong phú và đa dạng, sâu sắc, chan chứa tình cảm.
2. Những đặc sắc của ca Huế trên sông Hương
- Cách thức biểu diễn:
- Các ca công còn rất trẻ, nam mặc áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp, nữ mặc áo dài, khăn đóng duyên dáng.
- Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, dây, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi.
- Dàn nhạc cất lên tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người.
=>Dàn nhạc thật thanh lịch, tinh tế, mang nét dân tộc tạo nên những bài hò đặc sắc, in đậm dấu ấn trong lòng người nghe.
- Cách thưởng thức:
- Thời gian: đêm, màn sương dày đặc, thành phố lên đèn như sao sa.
- Không gian: con thuyền bồng bềnh trôi trên dòng sông trăng gợn sóng.
- Cách thức: trực tiếp nghe và xem các nhạc công biểu diễn.
- Nguồn gốc của ca Huế: kết hợp giữa dòng nhạc dân gian và ca nhạc cung đình, nhã nhạc trang trọng, uy nghi nên có thần thái của ca nhạc thính phòng.
- Thể điệu của ca Huế: có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương, ai oán…Lời ca thong thả, trang trọng, trong sáng gợi nên tình người, tình đất nước, trai hiền, gái lịch.
=> Ca Huế vừa trang trọng, vừa sôi nổi uy nghi. Nghe ca Huế là một thú vui tao nhã.Làn điệu ca Huế đa dạng, phong phú khi buồn bã, bi ai khi lại sôi nổi, vui tươi như chính những cung bậc cảm xúc của con người nơi đây.
III. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
+Qua đây ta có thể thấy được nét đẹp văn hóa Huế mà cụ thể là ca Huế. Nó không chỉ có nguồn gốc đặc biệt mà còn hấp dẫn và hay khi được trình diễn ở trên sông Hương.
+ Tác giả bằng kinh nghiệm và hiểu biết của mình đã trình bày thật chi tiết về nghệ thuật xứ Huế.
- Cảm nhận của bản thân về xứ Huế.
+ Cho thấy tình yêu sâu nặng của tác giả với văn hóa, con người nơi đây
+ Từ đó, chúng ta thêm yêu mến, tự hào vẻ một địa danh miền Trung của Tổ quốc chúng ta - Huế mộng và thơ - yêu mến thêm những bài ca, điệu nhạc hài hoà chất dân dã và chất cung đình của Huế.
