Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
→ Nói về những người phụ nữ thời phong kiến tuy xinh đẹp, mỏng manh nhưng số phận bèo bọt, hẩm hiu, không có tiếng nói, không làm chủ được cuộc đời mình, phải phụ thuộc vào người khác.
⇒ Dựa vào:
- Thân em: chỉ người phụ nữ
- tấm lụa đào: mảnh vải đẹp, mềm mại, có giá trị
→ Người phụ nữ đẹp
- Phất phơ: lạc lõng, bơ vơ, không biết dựa vào đâu
- Chợ: chỉ chốn đông người
- Biết vào tay ai: không tự quyết định được tương lai
→ Không làm chủ được tương lai, số phận
------
Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều
→ Nỗi cô đơn, lẻ loi của người con gái lấy chồng xa quê, nơi đất khách quê người cùng nỗi nhớ da diết, xót xa nghĩ về gia đình mình khi buổi chiều tà nhưng phải giấu đi, không thể về thăm, không thể nói với ai.
⇒ Dựa vào:
- Chiều chiều: Khoảng thời gian khi mà ai nấy đều làm việc xong và trở về nhà ăn bữa cơm cùng gia đình
- ngõ sau: nơi không gian tĩnh mịch, yên lặng, không có ai
→ Nhớ về gia đình những không thể cho ai biết (xã hội xưa quy định con gái khi về nhà chồng là con của nhà chồng, không còn quan hệ với nhà mẹ đẻ, nếu ở gần lâu lâu còn được gặp mặt nhau, hỏi thăm được gia đình mình thế nào)
- Trông: gợi nên sự xa xôi, xa vời
- Trông về quê mẹ: Nhớ về quê hương nơi gia đình đang ở
- ruột đau chín chiều: nỗi lòng xót xa, đau đớn
→ Ở nơi xa nhớ về gia đình với tâm trạng xót xa, buồn tủi
