Khi quân Mông Cổ chiếm được Đại Lý, chuẩn bị đưa quân tiến đánh Đại Việt, thì triều đình nhà Trần cũng sôi động bàn kế chuẩn bị đối đầu với đội quân hiếu chiến bậc nhất này. Nhiều tướng quân đề xuất với vua Trấn Thái Tông cần phải có một người giữ chức Tiết chế, để chỉ huy toàn quân đối phó với giặc, mà chức Tiết chế hiện chưa có ai đảm nhiệm.
Qua các phiên thiết triều, các tướng đều thấy rằng vị trí Tiết chế này chỉ có Trần Quốc Tuấn là người xứng đáng đảm đương nhất, vì thế nhiều tướng đề cử Trần Quốc Tuấn vào vị trí này. Tuy nhiên người nắm giữ quân đội và cũng là người có thực quyền lớn nhất trong triều là thái sư Trần Thủ Độ đã không đồng ý.
Trần Thủ Độ lo lắng rằng Trần Quốc Tuấn thực hiện lời trăn trối của cha, nếu nay giữ chức Tiết chế binh mã thì sẽ nhân cơ hội cướp ngôi vua, vì thế mà ông ta cùng các tùy tướng không đồng ý.
Cuối cùng, trong một phiên thiết triều, trước yêu cầu của tướng lĩnh, vua Trần Thái Tông đã phải đồng ý phong Trần Quốc Tuấn làm Tiết chế. Tuy nhiên vua chỉ tuyên bố, nhưng chưa ban chiếu chỉ cũng như kiếm báu Tiết chế.
Tại sao lúc đó Trần Quốc Tuấn vẫn nhận được chức Tiết chế trong khi không có thực quyền? Đó không chỉ là để đối phó với sự yêu cầu của tướng lĩnh. Trong cuốn “Đông A di sự” có ghi chép câu chuyện về Vũ Thành Vương đã tiết lộ điều này.
Trước khi bà Thuận Thiên bị ép gả cho vua Trần Thái Tông, thì đã có người con với Trần Liễu là Trần Doãn, sau được phong là Vũ Thành Vương, là em cùng cha khác mẹ với Trần Quốc Tuấn.
Năm 1248, Thuận Thiên hoàng hậu mất. Năm 1251, Trần Liễu cũng qua đời. Cảm thấy không còn cha mẹ nương tựa và thất thế, Vũ Thành Vương đem gia tộc hơn 1.000 người trốn sang nước Tống, nhưng bị người Tống bắt đem trả lại cho Đại Việt.
Nhà vua hỏi Vũ Thành Vương rằng:
– Người là con của Hiển Từ thái hậu sinh ra, tước phong tới vương, được trong đãi, thế sao lại bỏ nươc trốn đi?
– Bỏ nước, bỏ mồ mả tổ tiên, bỏ quê hương, bỏ người thân, lưu lạc xứ người, hỏi mấy ai muốn? Từ khi phụ vương băng, anh em thần gạt bỏ hết những thù hận từ tiên vương, để trung thành, bảo vệ vương triều. Nhưng anh em thần vẫn bị nghi ngờ. Từ xưa đến giờ, phàm vua nghi ngờ bầy tôi thì có hai việc xảy ra. Một là bầy tôi sẽ bị giết, hoặc bầy tôi làm loạn để tự tồn. Thần không đủ can đảm phản bệ hạ, nên phải trốn đi.
– Ta nghi ngờ người? Người bịa đặt ra như vậy sao?
– Bệ hạ thử đặt mình vào hoàn cảnh anh em thần thì thấy ngay. Buổi thiết đại triều trước đây đã nghị trao cho Hưng Đạo Vương làm Tiết chế quân mã. Thế nhưng từ hồi ấy đến giờ chiếu chỉ vẫn chưa ban ra. Bệ hạ phong cho Hưng Đạo Vương lĩnh Tiết chế. Cái danh Tiết chế chỉ để trang trí cho đẹp. Quyền của Tiết chế ra sao? Bốn hạm đội, hiệu Kỵ binh, hiệu Ngưu binh, ba hiệu bộ binh của Ngũ Yên sẵn sàng cho triều đình sử dụng. Còn quân của triều đình thì vẫn có Phụ quốc thái úy chỉ huy. Trên Phụ quốc thái úy còn Thái sư thống quốc hành quân vụ chinh thảo sứ. Thì ra Hưng Đạo Vương lĩnh chức Tiết chế để đem lực lượng Ngũ Yên trao cho triều đình.
Vương khẳng khái nói lớn:
– Triều Lý đã có Kiến Hải Vương Lý Dương Côn chạy sang Cao Ly; Lạng Châu Công Lý Long Phi chạy sang Mông Cổ; Phò mã Thủ Huy, công chúa Đoan Nghi chạy sang Mông Cổ; gần đây Kiến Bình Vương Lý Long Tường cũng ra đi. Tất cả những vị đó đều bị oan khuất, các người không muốn chống lại triều đình, muốn ẩn thân cho toàn tính mạng, mà thấy không yên… Nên phải xuất ngoại. Nay thêm thần, thì cũng là sự thường.
Trần Thủ Độ muốn xử tội, nhưng vua Trần Thái Tông tìm cách tha cho Vũ Thành Vương. Từ câu đối đáp của Vũ Thành Vương cho thấy rằng triều đình phong cho Trần Quốc Tuấn làm Tiết chế được lợi lớn vì tiếp quản và sử dụng đội quân tinh nhuệ Ngũ Yên, nhưng người nắm trong tay toàn quân đội nhà Trần vẫn là Thái sư Trần Thủ Độ, chức Tiết chế của Trần Quốc Tuấn chỉ là “trang trí cho đẹp”. Và vua Trần Thái Tông vẫn chưa ban chiếu chỉ hay trao kiếm báu Tiết chế.
