Hổ nhớ lại cuộc sống của những ngày " tung hoành, hống hách", làm chúa sơn lâm. Cả một quá khứ hiện lên rất đẹp trong nỗi " nhớ rừng" của hổ, đó là cảnh núi rừng hùng vĩ " bóng cả cây già", " tiếng gió gào ngàn", "giọng nguồn hét núi". là " những đêm vàng bên bờ suối", " những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn", những bình minh cây xanh nắng gội"... Với cuộc sống hiện tại, hổ chán chường, căm ghét cảnh giả dối, tầm thường : Càng chán ngán với cái thế giới nhỏ hẹp, tù túng, hổ càng luyến tiếc cái quá khứ oai hùng của cuộc sống tự do, nhưng đó chỉ là dĩ vãng một đi không trở lại. Tâm trạng thất vọng của hổ được bộc lộ trong lời than não nuột : " Than ôi ! thời oanh liệt nay còn đâu". Tâm sự của con hổ cũng chính là tâm sự của một lớp thanh niên trí thức Việt Nam đương thời. Họ ý thức được nỗi nhục nhã và uất ức vì thân phận tù túng, hèn kém của một người dân mất nước; họ không chấp nhận cuộc đời nô lệ nhưng chưa dám hành động cho độc lập tự do. Họ đành thúc thủ, bất lực và dừng lại ở thái độ phủ nhận thực tại xã hội, đồng thời thể hiện khát vọng tự do, mong ước được giải thoát khỏi cuộc sống tầm thường giả dối trong xã hội đương thời.
