Đáp án đúng:
Giải chi tiết:1. Giới thiệu chung
- Hữu Thỉnh thuộc thế hệ những nhà thơ thời chống Mỹ với ngòi bút hướng về đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.
- “Sang thu” là tác phẩm tiêu biểu của Hữu Thỉnh, được viết khi thiên nhiên bắt đầu sang thu và cũng là thời điểm đất nước vừa bước từ thời chiến sang thời bình.
- Bài thơ là những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước cảnh đất trời sang thu.
2. Phân tích
a .Khổ 1: Bức tranh thiên nhiên trong thời khắc giao mùa
- Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình:
+ “Hương ổi”: là làn hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùa ổi chin rộ.
+ Từ “phả”: động từ có nghĩa tỏa vào, trộn lẫn -> gợi mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơm nồng quyến rũ, hòa vào trong gió heo may của mùa thu, lan tỏa khắp không gian tạo ra một mùi thơm ngọt mát – hương thơm ngọt ngào hấp dẫn của những vườn cây sum suê trái ngọt ở nông thôn Việt Nam.
+ “Sương chùng chình”: những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc như một làn sương nhẹ nhàng trôi, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm sang thu. Hạt sương sớm mai cũng như có tâm hồn.
- Những chuyển biến tinh tế của thiên nhiên khiến nhà thơ không khỏi ngỡ ngàng, bối rối “bỗng”, “hình như”. Tâm hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao mùa của cảnh vật. Từng cảnh sang thu thấp thoáng hồn người: chùng chình, bịn rịn, lưu luyến, bang khuâng…
b. Khổ 2, 3: Hình ảnh thiên nhiên sang thu
- Thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng:
+ Dòng sông quê hương thướt tha mềm mại, hiền hòa trôi một cách nhàn hạ, thanh thản -> gợi lên vẻ đẹp êm dịu của bức tranh thiên nhiên mùa thu.
+ Đối lập với hình ảnh trên là những cánh chim bắt đầu vội vã bay về phương nam tránh rét trong buổi hoàng hôn.
+ Mây được miêu tả qua sự liên tưởng độc đáo bằng tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết:
“Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
-> Gợi hình ảnh một làn mây mỏng, nhẹ, kéo dài của mùa hạ còn sót lại như lưu luyến. Không phải vẻ đẹp của mùa hạ cũng chưa hẳn là vẻ đẹp của mùa thu mà đó là vẻ đẹp của thời khắc giao mùa được sáng tạo từ một hồn thơ tinh tế và nhạy cảm đang say thời khắc giao mùa này.
- Thiên nhiên sang thu còn được gợi ra qua hình ảnh vừa thực vừa có ý nghĩa biểu trưng “nắng – mưa – sấm”:
“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa”
+ Nắng là hình ảnh cụ thể của mùa hạ. Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn sáng nhưng đã nhạt dần, yếu dần bởi gió se đã đến chứ không chói chang, dữ dội, gay gắt.
+ Mưa cũng đã ít đi. Cơn mưa mùa hạ thường bất ngờ chợt đến rồi lại chợt đi. Từ “vơi” có giá trị gợi tả, diễn tả cái thưa dần, ít dần, hết dần những cơn mưa ào ạt, bất ngờ của mùa hạ.
+ Hình ảnh “sấm”:
“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”
Ý nghĩa tả thực: hình tượng sấm thường xuất hiện bất ngờ đi liền với những cơn mưa rào chỉ có ở mùa hạ. Sấm cuối mùa hạ cũng bớt đi, ít đi lúc sang thu.
Ý nghĩa ẩn dụ: “Sấm” là hình ảnh biểu tượng cho những vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. “Hàng cây đứng tuổi”: gợi tả những con người từng trải, từng vượt qua những khó khăn, thăng trầm. Qua đó, khẳng định bản lĩnh cứng cỏi của con người trước những biến động của cuộc đời.
->Ngợi ca bản lĩnh cứng cỏi và tốt đẹp của con người từng trải nói riêng và nhân dân ta nói chung trước những thách thức, khó khăn, gian khổ.
3. Đánh giá
- Nghệ thuật: Ngôn ngữ, hình ảnh giản dị, tự nhiên mà giàu sức gợi, vừa độc đáo, mới lạ. Giọng thơ nhỏ nhẹ, sâu lắng.
- Với “Sang thu”, Hữu Thỉnh góp cho thơ th Việt Nam một áng thơ thật đẹp. Bức tranh thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa với những biến đổi tinh tế, nhẹ nhàng, uyển chuyển cũng gửi gắm tới người đọc những triết lí sâu xa mà thấm thía. Bài thơ đã cho thấy tình yêu thiên nhiên, tâm hồn tinh tế và ngòi bút tài hoa, sâu sắc của tác giả.
