Thanh Hải (1930-1980) là 1 trong những cây bút có công xây dựng nền vă học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu. Một trong những tác phẩm làm nên tên tuổi của ông là bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ". Trong bài thơ, 2 khổ thơ đầu tiên đã để lại ấn tượng khó phai trong lòng người đọc.
Đầu tiên là về mùa xuân của thiên nhiên đất trời:
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Tín hiệu đất trời vào xuân được gợi ra bằng các hình ảnh: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, con chim chiền chiện hót vang trời. Cái nền của bức tranh là 1 dòng sông xanh mát. Nổi bật trên cái nền ấy là một bông hoa tím biếc, cái màu sắc tươi thắm mà vấn vương lòng người. Nhà thơ đã khéo léo sử dụng nghệ thuật đảo trật tự cú pháp, đặt từ "mọc" lên đầu câu giúp người đọc hình dung một không gian sống động đến vô cùng. Ta nhìn thấy bông hoa tím ấy đang vươn lên, đang trỗi dậy với một sức sống mãnh liệt. Nó tạo cho bức tranh xuân đẹp nên thơ và dạt dào sức sống. Bức tranh ấy được mở ra với một không gian rộng với màu sắc tươi thắm với âm thanh tươi vui vang vọng. Nhà thơ đã đưa tay hứng từng giọt long lanh rơi. Giọt long lanh ở đây gợi chúng ta nhiều liên tưởng thú vị. Đó có thể là giọt sương của buổi sớm, là giọt mưa của mùa xuân và cũng có thể hiểu là giọt của tiếng chim. Sự liên tưởng của người đọc có thể chia thành hai nhóm: Nhóm thứ nhất giọt long lanh là những thực thể có hình khối có thể nắm bắt. Nhóm thứ hai không có thứ khối không nắm bắt được. Nếu hểu theo cách thứ nhất thì giọt long lanh là những báu vật tinh khôi, trong trẻo của thiên nhiên mà đất trời đã hào phóng ban tặng cho con người. Tác giả đưa tay hứng thể hiện thái độ nâng niu, trân trọng. Còn nếu hiểu theo cách thứ hai thì trong cảm nhận của tác giả tiếng chim đang vang xa bỗng gần lại kết thành những giọt long lanh óng ánh sắc màu. Rõ ràng ở đây đã có sự chuyển đổi về mặt cảm giác. Tiếng chim chỉ có thể cảm nhận được bằng thính giác (nghe thấy được ) vậy mà tác giả cảm nhận được ằng cả thị giác (nhìn thấy được) và đặc biệt cảm nhận được bằng cả xúc giác (đưa tay hứng được).
Tiếp theo là mùa xuân của đất nước cách mạng:
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
Khi đất trời vào xuân tác giả đã nhắc tới người cầm súng và người ra đồng. Họ tượng trưng cho 2 nhiệm vị bảo vệ đất nước và lao động xây dựng đất nước. Với người cầm súng thì lộc giắt đầy trên lưng ta liên tưởng tới những vòng lá ngụy trang trên lưng của những người chiến sĩ. Còn với người ra đồng thì lộc trải dài nương mạ ta liê tưởng tới những nương mạ xanh non mơn mởn trải dài trên những cánh đồng. Làm nên cái lộc của mùa xuân chính là họ và giờ đây chở lộc mùa xuân cũng chín là họ. Như vậy, mùa xuân không ở lại mà mùa xuân sinh sôi nảy nở theo bước chân của người cầm súng và người ra đồng. Họ đã mang mùa xuân đi khắp đất nước. Rõ ràng thiên nhiên nhiên vào xuân, đất trời vào xuân, đất nước cũng vào xuân. Điệp từ "tất cả" kết hợp với từ láy "hối hả, xôn xao" diễn tả nhịp độ đất nước vào xuân nhanh, khẩn trương, náo nức, tưng bừng.
Bằng nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, sự kết hợp giữa hình ảnh tự nhiên giản dị từ thiên nhiên với những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng khái quát, tác giả đã diễn đạt thành công cảm xúc say sưa ngây ngất trước cảnh đất trời vào xuân. Đọc "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải ta như được tận hưởng cái vẻ đẹp độc đáo của mùa xuân. Mùa xuân như có men say và nó đã lan tỏa vào vạn vật, vào da thịt của con người. Thanh hải đã dâng tặng cho đời một mùa xuân tràn trề nhựa sống, môt mùa xuân tươi đẹp báo hiệu một cuộc sống tươi đẹp, hạnh phúc.
