Nhà nước pháp quyền (NNPQ) như là một giá trị xã hội được tích luỹ và phát triển trong lịch sử tư tưởng nhân loại. Tư tưởng về NNPQ đã xuất hiện rất sớm, các nhà tư tưởng thời kỳ cổ đại đã nêu lên những khía cạnh này hay khía cạnh khác của NNPQ. Đến thời kỳ cách mạng dân chủ tư sản, những tư tưởng quý báu đó đã được kế thừa, phát triển để trở thành học thuyết về NNPQ. Học thuyết đó đã được áp dụng ở các mức độ, phạm vi khác nhau ở nhiều nước tư sản. Ngày nay, xu thế chung của nhiều quốc gia trên thế giới là hướng tới xây dựng NNPQ, học thuyết đó đến lượt mình lại tiếp tục được lý luận chính trị hiện đại bổ sung, phát triển. Tính kế thừa và phát triển là một trong những đặc trưng cơ bản của các hệ tư tưởng, các học thuyết và các quá trình xây dựng NNPQ trên thế giới.
