Trúng mánh rùi

PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
Câu 1 (trang 8 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Không mang đủ nội dung ý nghĩa mà An cần hỏi (vì bơi là đã bao hàm ở dưới nước – Trong khi đó điều An cần biết là địa điểm cụ thể nào đó như: Bể bơi thành phố, sông, biển…

- Câu trả lời của Ba chỉ có nội dung mặc nhiên đã được biết, không có lượng thông tin cần thiết.

⇒ Bài học: Khi giao tiếp cần nói cho có nội dung, nội dung lời nói phải đáp ứng đúng lời nói giao tiếp.

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Truyện gây cười vì các nhân vật nói nhiều hơn những gì cần nói. Có thể hỏi:

- Bác có thấy con lợn nào qua đây không?

Có thể trả lời:

- (Nãy giờ), (từ lúc tôi đứng đây) không có con lợn nào chạy qua đây cả.

⇒ Trong giao tiếp, không nên nói nhiều hơn hoặc ít hơn những điều cần nói.

Phương châm về chất

Câu 1 (trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Truyện phê phán tính nói khoác, nói không đúng sự thật.

- Trong giao tiếp, không nên nói những điều mà mình không tin là đúng và không có bằng chứng xác thực.

Luyện tập

Câu 1 (trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Trâu là một loài gia súc nuôi ở nhà. Câu này thừa “nuôi ở nhà” bởi vì từ “gia súc” đã hàm chứa “thú nuôi trong nhà”. Sửa lại: Trâu là một loài gia súc.

- Én là một loài chim có hai cánh. Câu này cụm từ “có hai cánh” vì tất cả các loài chim đều có hai cánh. Sửa lại: Én là một loài chim.

Câu 2 (trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

a) Nói có căn cứ chắc chắn là nói có sách, mách có chứng.

b) Nói sai sự thật một cách cố ý, nhằm che giấu điều gì đó là nói dối.

c) Nói một cách hú họa, không có căn cứ là nói mò.

d) Nói nhảm nhí, vu vơ là nói nhăng, nói cuội.

e) Nói khoác lác, làm ra vẻ tài giỏi hoặc nói những chuyện bông đùa, khoác lác cho vui là nói trạng.

Câu 3 (trang 11 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Câu hỏi “Rồi có nuôi được không ?” của người nói đã không tuân thủ phương châm hội thoại về chất. Câu hỏi thể hiện người nói đã vô tình bỏ qua sự thật hiển nhiên: ông bố bị đẻ non hồi nhỏ ấy dĩ nhiên là nuôi được thì sau này mới sinh ra anh bạn anh.

Câu 4 (trang 11 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

a.Các cụm từ: như tôi được biết, tôi tin rằng, nếu tôi không lầm thì, tôi nghe nói, theo tôi nghĩ, hình như là… để đảm bảo tuân thủ phương châm hội thoại về chất, khẳng định tính xác thực của thông tin.

b. Các cụm từ: như tôi đã trình bày, như mọi người đều biết để đảm bảo phương châm về lượng. Nhằm nhấn mạnh ý, chuyển ý, dẫn ý, người nói cần nhắc lại một nội dung nào đó đã nói hay giả định là mọi người đã biết.

Câu 5 (trang 12 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Giải thích thành ngữ:

- Ăn đơm nói đặt: nói bịa đặt nhằm vu khống, nói xấu người khác.

- Ăn ốc nói mò: nói không có căn cứ, không đích xác.

- Ăn không nói có: nói theo cách vu khống, bịa đặt.

- Cãi chày cãi cối: cố tranh cãi, nhưng không có lý lẽ thuyết phục, đúng đắn.

- Khua môi múa mép: nói ba hoa, khoác lác cốt để phô trương.

- Nói dơi nói chuột: nói linh tinh, không có mục đích nghiêm chỉnh.

- Hứa hươu hứa vượn: hứa để được lòng, không thực hiện lời hứa.

Các thành ngữ trên đều chỉ những trường hợp vi phạm phương châm về chất.

                                                                                                                                                                PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (TIẾP THEO)

Câu 1 (trang 21 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Cách nói rườm rà, không rõ ràng, rành mạch.

- Cách nói đó làm chon người nghe khó tiếp nhận hoặc tiếp nhận không đúng nội dung truyền đạt, làm cho giao tiếp không đạt hiệu quả.

- Khi nói phải rành mạch, rõ ràng, ngắn gọn.

Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Để người nghe không hiểu lầm, ví dụ phải nói như:

   + Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn mà ông ấy sáng tác.

   + Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ngắn rất sâu sắc của ông ấy.

⇒ Khi giao tiếp tránh nói mơ hồ.

Phương châm lịch sự

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Đó là tình cảm của hai người đối với nhau, đặc biệt là tình cảm của cậu bé đối với ông lão ăn xin (một người ở vào hoàn cảnh như vậy). Cậu bé không tỏ ra khinh miệt xa lánh mà vẫn có thái độ và lời nói hết sức chân thành, thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến người khác.

- Trong giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng người khác.

a. Lời chào cao hơn mâm cỗ: thái độ quý mến, lịch sự, tôn trọng người khác quan trọng hơn cả giá trị vật chất của mâm cỗ.

⇒ Lời nói nên nhã nhặn, lịch sự, khéo léo.

c.

⇒ không nên nói nặng lời với nhau.

Tất cả các câu tục ngữ trên đều khuyên mọi người khi giao tiếp cần lịch sự, nhã nhặn, ôn hòa, không nói nặng lời với nhau.

- Tham khảo một số câu tục ngữ, ca dao sau:

   + Chim khôn kêu tiếng rảnh rang,

   Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Các biện pháp liên quan trực tiếp đến phương châm lịch sự trong hội thoại là: nói giảm, nói tránh.

Ví dụ: Khi nói một người có cách nói chuyện suồng sã ta nên nói: “Cô ấy nói chuyện không hay lắm”.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

a. Nói mát

b. Nói hớt

c. Nói móc

d. Nói leo

e. Nói ra đầu ra đũa

Các từ ngữ này đều chỉ những cách nói liên quan đến phương châm lịch sự (a,b,c,d) và phương châm cách thức (e).

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

a. Cách diễn đạt “nhân tiện đây xin hỏi “ khi người nói muốn hỏi về một vấn đề không đúng đề tài đang trao đổi, tránh người nghe hiểu là mình không tuân thủ phương châm quan hệ. Cách diễn đạt này cũng thể hiện phương châm lịch sự.

b. Khi người nói phải nói một điều đụng chạm đến thể diện người đối thoại. Dùng những cách diễn đạt như: cực chẳng đã tôi phải nói, tôi nói điều này có gì không phải mong anh bỏ qua; biết là làm anh không vui, nhưng… ; xin lỗi, có thể anh không hài lòng nhưng tôi cũng phải thành thực mà nói… để giảm nhẹ sự khó chịu, tuân thủ phương châm lịch sự.

c. Những cách nói: đừng nói leo, đừng ngắt lời như thế, đừng nói cái giọng đó với tôi… báo hiệu cho người đối thoại biết là họ không tuân thủ phương châm lịch sự, buộc phải chấm dứt sự không tuân thủ đó.

Câu 5 (trang 24 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Nói băm nói bổ : nói thô bạo, thiếu nhã nhặn, bộp chát. (phương châm lịch sự).

- Nói như đấm vào tai : nói mạnh, thô lỗ, ngang ngạnh, trái ý người khác (phương châm lịch sự).

- Điều nặng tiếng nhẹ : nói trách móc, chì chiết (phương châm lịch sự).

- Nửa úp nửa mở : thái độ nói mơ hồ, mập mờ (phương châm cách thức).

- Mồm loa mép giải : lắm lời, đanh đá, nói át người khác (phương châm lịch sự). - Đánh trống lảng: lảng ra, né tránh, không muốn vào tham dự một việc nào đó, không muốn đề cập đến một vấn đề nào đó mà người đối thoại đang trao đổi (phương châm quan hệ).

- Nói như dùi đục chấm mấm cáy: nói thô kệch, vụng về, thiếu tế nhị (phương châm lịch sự).

                                          END                                          

NHỚ

- VOTE MÌNH 5 SAO NHA

-1 CÁM ƠN

-BẤM VÀO CÂU TRẢ LỜI HAY NHẤT