- Bữa ăn hợp lý là bữa ăn có sự phối hợp các loại thực phẩm với đủ các chất dinh dưỡng cần thiết theo tỉ lệ thích hợp để cung cấp cho nhu cầu cơ thể con người về năng lượng và các chất dinh dưỡng.

- Việc phân chia số bữa ăn trong ngày ảnh hưởng đến việc tiêu hoá thức ăn và nhu cầu năng lượng cho từng khoảng thời gian, trong lúc làm việc hay khi nghỉ ngơi.

- 1. Nhu cầu của các thành viên trong gia đình

• Nhu cầu dinh dưỡng tuỳ thuộc vào:

  • Lứa tuổi, giới tính.

  • Thể trạng.

  • Công việc.

• Ví dụ:

  • Trẻ em đang lớn cần ăn nhiều loại thực phẩm để phát triển cơ thể.

  • Người lớn đang làm việc, đặc biệt lao động chân tay cần ăn các thực phẩm cung cấp nhiều năng lượng.

  • Phụ nữ có thai cần ăn những thực phẩm giàu chất đạm, chất vôi và chất sắt.

2. Điều kiện tài chính

• Cân nhắc về số tiền hiện có để đi mua thực phẩm.

  • Lựa chọn loại thực phẩm đáp ứng được về chất dinh dưỡng mà đa số thành viên trong gia đình cần.

  • Lựa chọn loại thực phẩm mới, tươi, ngon và phổ thông.

  • Lựa chọn loại thực phẩm không trùng về nhóm dinh dưỡng chính.

  • Phối hợp với các loại thực phẩm tự trồng, tự nuôi (nếu có).

• Một bữa ăn đủ chất dinh dưỡng không cần phải đắt tiền.

3. Sự cân bằng chất dinh dưỡng

• Sự cân bằng chất dinh dưỡng được thể hiện qua việc chọn mua thực phẩm phù hợp.

• Phải có đủ thực phẩm thuộc 4 nhóm dinh dưỡng để kết hợp thành một bữa ăn hoàn chỉnh, cân bằng dinh dưỡng.

  • Nhóm giàu chất đạm.

  • Nhóm giàu chất đường bột.

  • Nhóm giàu chất béo.

  • Nhóm giàu vitamin và chất khoáng.

4. Thay đổi món ăn

• Thay đổi món ăn cho gia đình mỗi ngày để tránh nhàm chán.

• Thay đổi các phương pháp chế biến để có món ăn ngon miệng.

• Thay đổi hình thức trình bày và màu sắc của món ăn để bữa ăn thêm phần hấp dẫn.

• Trong bữa ăn, không nên có thêm món ăn cùng loại thực phẩm, hoặc cùng phương pháp chế biến với món chính đã có sẵn.

• Ví dụ: Bữa ăn đã có món cá kho thì không cần phải thêm món cá hấp.

• Vì khi thay đổi món ăn sẽ xung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng và đỡ nhàm chán.
• Thay đổi theo yêu cầu của người trong gia đình, thay đổi theo điều kiện,.....
• Vì nếu ko quan tâm đến người trong gia đình sẽ bị các bện như còi xương, suy dinh dưỡng, còn có thể dẫn đến tử vong.

• l.Bữa ăn hớp lí:

• Bữa ăn hợp lý là bữa ăn có sự phối hợp các loại thực phẩm với đủ các chất dinh dưỡng cần thiết theo tỉ lệ thích hợp để cung cấp cho nhu cầu cơ thể con người về năng lượng và các chất dinh dưỡng.

• Cơ thể cần:

  • Chất đạm  (Protein)

  • Chất béo   (Lipit)

  • Chất đường & tinh bột (Gluxit)

  • Các chất khoáng

  • Các vitamin

  • Nước và chất xơ.

• Ví dụ 1:

  • Thịt rang (chất đạm ,chất béo can xi)

  • Cá rán (Chất khoáng, chất béo)

  • Thịt bò xào (chất đạm, chất béo)

  • Cà muối (chất khoáng, chất xơ,)

  • Cơm (chất đường bột)

• Ví dụ 2:

  • Cơm (chất đường bột)

  • Nước chấm

  • Rau luộc (Vitamin ,chất xơ)

→ Thực đơn 1 hay thực đơn 2 là một bữa ăn hợp lí?

II. Phân chia số bữa ăn trong ngày

• Bữa ăn chính là bữa ăn trong đó có cơm mới nấu và kết hợp với nhiều món ăn hơn

• Bữa ăn phụ không nhất thiết phải có cơm (ngô, sắn, mì nấu…)

• Việc phân chia số bữa ăn trong ngày ảnh hưởng đến việc tiêu hoá thức ăn và nhu cầu năng lượng cho từng khoảng thời gian, trong lúc làm việc hay khi nghỉ ngơi.

• Bữa ăn hợp lý sẽ đảm bảo cung cấp đầy đủ cho cơ thể năng lượng và các chất dinh dưỡng.

• Cần phân chia bữa ăn hợp lý, khoảng cách giữa các bữa ăn thường từ 4 đến 5 giờ 

  • Bữa sáng: sau khi ngủ dậy cần ăn đủ năng lượng cho lao động, học tập cả buổi sáng. Nên ăn vừa phải, không nên bỏ ăn sáng sẽ có hại cho cơ thể, vì hệ tiêu hoá phải làm việc không điều độ. Không ăn sáng quá muộn  (6h30 -  7h30)

  • Bữa trưa: Sau 4 tiếng thức ăn được tiêu hoá hết trong dạ dày. Cần ăn nhanh nhưng đủ chất để bổ sung chất và năng lượng đã tiêu hao ở buổi sáng và chuẩn bị  năng lượng hoạt động  cho  buổi chiều. 

  • Bữa tối: Cần tăng khối lượng với các món ăn nóng, ngon, rau củ, quả để bù lại năng lượng tiêu hao trong ngày. Thời gian bữa ăn có thể dài hơn.

• Tóm lại: Ăn uống đúng bữa, đúng giờ, đủ năng lượng, đủ chất dinh dưỡngcũng là điều kiện cần thiết để đảm bảo sức khoẻ và góp phần tăng tuổi thọ.

III. Nguyên tắc tổ chức bữa ăn trong gia đình1. Nhu cầu của các thành viên trong gia đình

• Nhu cầu dinh dưỡng tuỳ thuộc vào:

  • Lứa tuổi, giới tính.

  • Thể trạng.

  • Công việc.

• Ví dụ:

  • Trẻ em đang lớn cần ăn nhiều loại thực phẩm để phát triển cơ thể.

  • Người lớn đang làm việc, đặc biệt lao động chân tay cần ăn các thực phẩm cung cấp nhiều năng lượng.

  • Phụ nữ có thai cần ăn những thực phẩm giàu chất đạm, chất vôi và chất sắt.

2. Điều kiện tài chính

• Cân nhắc về số tiền hiện có để đi mua thực phẩm.

  • Lựa chọn loại thực phẩm đáp ứng được về chất dinh dưỡng mà đa số thành viên trong gia đình cần.

  • Lựa chọn loại thực phẩm mới, tươi, ngon và phổ thông.

  • Lựa chọn loại thực phẩm không trùng về nhóm dinh dưỡng chính.

  • Phối hợp với các loại thực phẩm tự trồng, tự nuôi (nếu có).

• Một bữa ăn đủ chất dinh dưỡng không cần phải đắt tiền.

3. Sự cân bằng chất dinh dưỡng

• Sự cân bằng chất dinh dưỡng được thể hiện qua việc chọn mua thực phẩm phù hợp.

• Phải có đủ thực phẩm thuộc 4 nhóm dinh dưỡng để kết hợp thành một bữa ăn hoàn chỉnh, cân bằng dinh dưỡng.

  • Nhóm giàu chất đạm.

  • Nhóm giàu chất đường bột.

  • Nhóm giàu chất béo.

  • Nhóm giàu vitamin và chất khoáng.

4. Thay đổi món ăn

• Thay đổi món ăn cho gia đình mỗi ngày để tránh nhàm chán.

• Thay đổi các phương pháp chế biến để có món ăn ngon miệng.

• Thay đổi hình thức trình bày và màu sắc của món ăn để bữa ăn thêm phần hấp dẫn.

• Trong bữa ăn, không nên có thêm món ăn cùng loại thực phẩm, hoặc cùng phương pháp chế biến với món chính đã có sẵn.

• Ví dụ: Bữa ăn đã có món cá kho thì không cần phải thêm món cá hấp.