@Mon

“Nét chữ là nết người”. Thật vậy, câu thành ngữ ngắn gọn đã đi sâu vào
trong tiềm thức của mỗi người dân Việt Nam, nhắc nhở ta về học tập cũng như tầm
quan trọng của nét chữ. Bởi học tập là một quá trình đầy khó khăn vất vả để xây
dựng những nhân tài phục vụ cho tổ quốc ngày càng tươi đẹp. Và trong quá trình
gian nan đó, đóng góp một công lao không nhỏ chính là cây bút bi.
Bút bi hay còn gọi là bút Bic, là một công cụ dùng để viết rất phổ biến ngày
nay. Vì loại bút này có đặc điểm sử dụng đó là nhờ sự linh hoạt của viên bi nhỏ
đầu bút. Viên bi này có thể lăn qua lăn lại trơn tru, dễ dàng để tạo ra mực mà người
ta gọi với cái tên bút bi. Nó được hình thành và phát triển như là một giải pháp
dùng để viết sạch hơn và đáng tin cậy hơn bút chấm mực và bút máy, và bây giờ
nó là dụng cụ dùng để viết phổ biến nhất thế giới, với hàng triệu sản phẩm được
bán ra mỗi ngày.

Chiếc bút bi đầu tiên, được một nhà báo Hungary làm việc tại Anh tên
Laszlo Biro giới thiệu vào năm 1938. Ông nghĩ ra việc sáng chế ra loại bút này là
vì những cây bút máy luôn gây cho Ông thất vọng, chúng thường xuyên làm rách,
bẩn giấy tờ, phải bơm mực và hay hư hỏng… Một hôm, Bíró ra công viên, thấy
một bọn trẻ chơi bi.Một viên bi vô tình chạy qua vũng nước, để lại sau một vệt dài.
Viên bi đó khiến ông nảy ra một ý tưởng đặt viên bi ở đầu bút để nó truyền mực
trong ống ra giấy. Từ khi bút bi được ra đời nó đã được cải tiến nhiều để phù hợp
với người dùng và đã trở nên thông dụng khắp thế giới.
Bút bi có cấu tạo 3 phần cơ bản: vỏ, ruột và bộ phận điều chỉnh bút. Vỏ
thường được làm bằng chất liệu nhựa tổng hợp nhẹ mà cứng để bảo vệ phần ruột
bút bên trong. Ruột bằng nhựa dẻo hình trụ bên trong rỗng để chứa mực, bộ phận
điều chỉnh gồm phần bấm và lò xo, ngoài ra còn có thể có nắp để đậy lại khi không
dùng đến, hoặc nó dùng cách kéo đầu bi vào trong khi không dùng. Để đưa đầu bi
vào trong cần phải có lò xo để kéo vào. Việc điều khiển đầu bi có thể dùng nhiều
cách khác nhau như dùng nút bấm ở đầu, xoay thân bút, hoặc trượt.
Bộ phận điều chỉnh bút chính là phần ngòi bút. Ngòi bút được làm bằng kim loại
để tránh bị gỉ sét theo thời gian.
Đặc biệt, chi tiết quan trọng nhất trong bút bi chính là viên bi lăn dẫn mực ở ngòi
bút có đường kính khoảng từ 0,7- 1 mm. Viên bi này thường được làm bằng đồng
thau, thép, hoặc vonfam cacbua có thể xoay được để đưa mực xuống mặt giấy khi
ta viết. Nó đóng vai trò là một cái nắp giữ cho mực trong ống không bị khô. Đồng
thời, nó có cơ chế hoạt động để đưa được mực xuống giấy rất hiệu quả.
Viên bi này nằm ở giữa một ống chứa mực và giấy bằng một cái hốc tí hon nằm
ngay ngòi bút. Cái hốc này khá chặt nhưng lại có đủ chỗ trống để viên bi có thể
xoay tròn dễ dàng. Khi sử dụng, trọng lực sẽ đẩy một lượng mực xuống dưới và
thấm lên phía mặt trên của viên bi. Khi di chuyển bút trên giấy, viên bi sẽ xoay
tròn và sẽ kéo mực xuống mặt giấy khi nó lăn xuống. Cứ như thế, cơ chế xoay này
cho phép mực thấm đều xuống giấy trong khi mực trong ống vẫn được bịt kín khỏi
không khí bên ngoài nên không bị khô. Độ thanh hay đậm của nét bút là do kích
thước của viên bi này.
Ngoài ra còn có một số bộ phận khác giúp hoàn thiện chiếc bút hơn như đai cài, lò
xo, nút bấm,...
Tuỳ theo điều kiện phân loại mà ta có thể chia bút bi thành nhiều loại khác
nhau. Ví dụ, nếu phân loại bút bi theo cách thiết kế thì sẽ có 3 loại: bút bi bấm, bút
bi vặn và bút bi có nắp đậy. Còn nếu theo loại mực sử dụng thì ta có 2 loại là bút bi
mực nhớt(ballpoint pen) và mực lỏng(rollerball pen) hoặc cũng có thể phân loại

theo khả năng tái sử dụng: loại dùng một lần và loại có thể nạp lại mực(loại này
thường có giá thành cao hơn).
Con người thường ít nghĩ đến những gì quen thuộc, thân hữu bên mình. Họ cố
công tính toán xem trung bình một đời người đi được bao nhiêu km hay một người
có thể nhịn thở tối đa bao nhiêu phút nhưng chắc chưa có thống kê nào về số lượng
bút họ dùng trong đời! Một cây bút cũng giống như cơ thể con người vậy, ruột bút
là phần bên trong cơ thể, đầu bi chính là trái tim và mực chứa trong bút được ví
như máu, giúp nuôi sống cơ thể. Còn vỏ bút giống như đầu, mình, tứ chi vậy…
chúng phải cứng cáp thì bút mới bền, hoạt động tốt cũng như tạo cho người sử
dụng cảm giác thoải mái. Màu sắc và hình dáng bên ngoài giống như quần áo, làm
tăng thêm vẽ đẹp cho bút. Các chi tiết của bút dù quan trọng hay thứ yếu đều góp
phần tạo nên một cây bút. Nó mang lại cho đời rất nhiều lợi ích: ghi lại thông tin,
làm quà tặng, vẽ, đồ hoạ, thiết kế,...thê mà khi nó hết mực thì ta lại vứt đi mà
không nhớ gì đến công lao của chúng. Do đó ta cần phải trân trọng chúng hơn.
Khi không được bảo quản đúng cách, mực của bút sẽ khô lại đóng cứng
xung quanh đầu bi, gây cản trở mực bi chảy ra khi viết. Nguyên nhân là do mực
của nó là hợp chất do dầu mè và dầu thông, dầu khoáng sản, nhựa cứng khác tổng
hợp thành.
Chính vì thế, khi không sử dụng chúng, bạn cần phải đậy nắp hoặc vặn nắp lại cẩn
thận, miễn sao đừng để đầu bút tiếp xúc với các vật dụng khác làm hỏng đầu bi
hoặc tiếp xúc với không khí quá lâu sẽ làm mực ở đầu bi bị khô lại. Vào những
ngày trời lạnh, mực trong bút có thể sẽ bị đông lại nên nếu viết không ra mực, bạn
nên ngâm bút vào bát nước ấm là sẽ có thể viết lại bình thường.
Khi sử dụng, bạn cũng cần tránh để viết rơi xuống đất, nhất là khi đầu bút chạm
với mặt đất theo góc 90 độ, vì sẽ xảy ra hiện tượng rò mực hoặc mực bị tắc nghẽn.
Nếu xảy ra trường hợp này (bị tắc mực), cách đơn giản nhất là... bạn viết vào một
tờ giấy trắng những nét nguệch ngoạc vì đây là điều kiện có thể làm bút trở lại bình
thường. Lưu ý, đừng bao giờ viết chữ nhé. Hoặc cách thứ hai, bạn hãy thổi hoặc
hút hay dùng bật lửa hơ lên ở đầu bút, vì hơi nóng có thể giúp cho mực của bạn bớt
bị tắc và vận hành một cách trơn tru.
So với bút kim loại, bút chì, rõ ràng viết bi có một bất lợi nhất định. Tuy nhiên,
không thể phủ nhận sự tiện lợi của dòng sản phẩm này, và một tiện lợi quan trọng
nhất đối với con người. Đó chính là giá rẻ, chỉ khoảng từ 2000 đến 5000 1 chiếc.
Tuỳ vào chất lượng, mẫu mã mà giá thành khác nhau nhưng chủ yếu vẫn chỉ dao
động từ 3000 đến 20000 một chiếc.
Có thể nói rằng bút bi là một trong những phát minh quan trọng của con người.
Ngày nay cứ 1 giây lại có 57 cây bút bi được bán ra trên thế giới, chứng tỏ tầm ảnh
hưởng quan trọng của nó. Khoa học tiến bộ, nhiều công cụ ghi chép tinh vi hơn,
chính xác hơn lần lượt xuất hiện nhưng bút bi vẫn được nhiều người sử dụng bởi
nó rẻ và tiện lợi. Cầm cây bút bi trên tay, nắn nót từng chữ viết cho người thân yêu,
chúng ta mới gửi gắm được trong đó bao nhiêu.