Chùa Tản Viên Sơn tọa lạc trên một vị thế rất đẹp trên núi Ba Vì gồm nhiều các công trình kiến trúc với các chức năng khác nhau tạo thành một chỉnh thể Phật giáo khá hoàn chỉnh đáp ứng nhu cầu hành lễ của nhân dân khi tìm về cõi tĩnh tại, phật pháp.
Chùa Tản Viên có tên hiệu đầy đủ là "Tản Viên Sơn Quốc Tự" là một ngôi chùa cổ có từ ngàn xưa. Ngôi chùa hiện nằm trong khu quần thể di tích quốc gia Đền Trung, ở sườn Tây dãy núi Ba Vì thuộc địa phận xã Minh Quang, huyện Ba Vì, Hà Nội. Xưa kia ngôi chùa chỉ là một am nhỏ được nhân dân dựng lên để thờ Phật. Dưới thời nhà Lý, ngôi chùa đã được nâng cấp cùng với quần thể di tích Đền Trung, Nhưng sang thời Hậu Lê, ngôi chùa đã xuống cấp và trở thành một phế tích, qua thời nhà Nguyễn cuối thế kỷ 17, ngôi chùa lại được nhân dân chuyển về khu đất mới trước cửa đền Trung.
Với tổng diện tích quy hoạch khoảng trên 20.000m2, Chùa Tản Viên được xây dựng theo kiến trúc "Nội Công Ngoại Quốc", có Tả Vu, Hữu Vu, Tiền Phật, Hậu Tổ, cuối Tăng Đường ... và khu nội viện. Chùa Tản Viên là nơi nghiên cứu, học tập, tu hành chính pháp và là nơi các tín đồ Phật Tử và nhân dân cả nước đến chiêm bái.
Được khởi công vào ngày 12 tháng 01 năm 2009, trải qua 14 tháng xây dựng, ngôi Đại Hùng Bảo Điện của Chùa Tản Viên chính thức được khánh thành và đưa vào sử dụng ngày 5/6/2010.
Ngôi Đại Hùng Bảo Điện có diện tích 500m2, được xây dựng theo lối kiến trúc "Cổ - Kim kết hợp" chùa được xây cao, thoáng đãng. Bên trong chùa được bày trí 3 pho tượng lớn. Ngự chính điện là Tôn tượng Đức Phật Thích Ca cao 7,88m, đây là Tôn tượng bằng gỗ mít lớn nhất đông nam á hiện nay. Bên tả chính điện là Tôn tượng Bồ Tát Phổ Hiền. Bên hữu chính điện là Tôn tượng Bồ Tát Văn Thù. Cả hai pho tượng này đều được tạc bằng gỗ mít và có chiều cao 3,5m. Hai bên tả và hữu phía trước chùa là Tháp Chuông và Tháp Trống. Lối bài trí, thờ tự như vậy càng làm tôn thêm vẻ uy nghiêm, tráng lệ của ngôi chùa.
Phía trước chính điện là Động Quan Âm thiên tạo. Tương truyền nơi đây chính là nơi mà Bồ Tát Quan Âm đã tu hành và truyền đạo cho Tam vị tối linh thần Tản Viên Sơn Thánh. Phía sau chính điện là hòn non bộ với hình Thần Kim Quy hai đầu bái Phật cầu kinh, một công trình rất đáng để thưởng lãm. Phía sau hòn non bộ là nhà thờ Tổ, Tịnh thất, Trai đường, Nhà trù, Vườn Lâm tỳ ni, Tuyết sơn khổ hạnh lâm, Vườn lộc uyển, Rừng Sa la Song Thọ ... tổng diện tích khoảng 1000m2.
Có thể nói, di tích chùa Tản Viên là một điểm tham quan du lịch và tâm linh tuyệt đẹp. Đến với di tích này, bạn sẽ bị thu hút bởi các công trình kiến trúc và cách bày trí ở nơi đây. Đây hứa hẹn sẽ là một điểm tham quan du lịch đầy hấp dẫn đối với du khach thập phương, để du khách đến tham gia và trải nghiệm .
