Trong văn học Việt Nam, đặc biệt là văn học trung đại, thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật chiếm một vị trí quan trọng. Các nhà thơ lớn như Nguyễn Trãi, Hồ Chí Minh đều có những thi phẩm từ thể loại thơ này.
Thất ngôn bát cú ra đời từ rất sớm ở Trung Quốc. bắt nguồn từ thơ bảy chữ cổ phong ( thất ngôn cổ thể), đến đời Đường, thơ thất ngôn bát cú phát triển rầm rộ. Trong quá trình giao lưu hội nhập văn hóa một nghìn năm Bắc thuộc, hình thức thơ này đã du nhập vào Việt Nam.
Đập đá ở Côn Lôn là bài thơ tiêu biểu cho thể thơ thất ngôn bát cú. Hai câu đề nêu lên vấn đề về quan niệm làm trai của người tù Cách mạng. Hai câu thực miêu tả về công việc đập đá của người tù. :Từ công việc đập đá suy ngẫm về con đường hoạt động Cách mạng qua 2 vâu luận. Bài thoe khép lại bằng việc khẳng định lai vấnđề : dù có khó khăn gian khổ đến đâu vẫn quyết tâm theo đuổi lí tưởng của mình, thâu tóm ý của toàn bài. Bài thơ được làm theo luật bằng, căn cứ vào tiếng thứ 2 của câu thơ thứ nhất "Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn". Cách hiệp vần của bài thơ là ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 (vần chân-độc vần) "Lôn-non-hòn-son-con" tuân theo luật gieo vần bằng. Về phép đối, bài thơ đối nhau theo các cặp câu 3-4 và 5-6. Đó là đối nhau về từ loại (cùng từ loại) và Đối nhau về thanh điệu (ngược thanh). Ví dụ như "búa-tay", "tháng-nắng",...Các cặp câu đối bổ sung cho nhau về ý nghĩa. Bài thơ cũng được ngắt ngịp 4/3, điển hình trong thơ thất ngôn bát cú.
Tuy thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật phải tuân thủ theo những nguyên tắc chặt chẽ khó có thể làm được những bài thơ hay. Tuy nhiên nhiều nhà thơ Việt Nam như Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Khuyến, Tú Xương,... đã sử dụng thể thơ Đường luật đã để lại nhiều bài thơ có giá trị và trong quá trình sử dụng đã dân tộc hoá thể
Thất ngôn bát cú có một chỗ đứng quan trọng trong thơ ViệtNam, nó là minh chứng cho cả một thời đại các nhà thơ nổi tiếng với những bài thơ đã đi vào lịch sử văn học trữ tình.
bạn tham khảo!
