* Lần 3:
- Tháng 12/ 1287, quân Nguyên ồ ạt tiến vào nước ta.
+) Quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy.
+) Quân thủy do Ô Mã Nhi chỉ huy.
+) Đoàn thuyền lương do Trương Văn Hổ chỉ huy.
⇒ Chúng ý định họi quân ở Vạn Kiếp.
- Tại Vân Đồn, Trần Khánh Dư cho quân mai phục đợi đoàn thuyền lương của địch.
- Khi đoàn thuyền lương đi qua bị quân ta từ nhiều phía đánh ra dữ dội.
→ Phần lớn thuyền bị đắm, số còn lại bị quân ta chiếm.
- Tháng 1/ 1288, Thoát Hoan tiến vào Thăng Long.
- Tại Thăng Long, ta thực hiện chính sách " Vườn ko nhà trống".
→ Quân Nguyên bị động, thinh thần hoang mang.
- Tháng 4/ 1288, đoàn thuyền do Ô Mã Nhi chỉ huy bị quân ta mai phục trên sông Bạch Đằng.
→ Tiêu diệt đánh quân thủy, Ô Mã Nhi bị bắt sống.
- Cánh đánh bộ do Thoát Hoan chỉ huy đã rút lui.
→ Bị quân ta truy kích liên tiếp.
* Lần 2:
- Cuối tháng 1/1285, 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy tràn vào xâm lược Đại Việt.
→Trần Quốc Tuấn cho lui quân về Vạn Kiếp (Chí Linh, Hải Dương).
=> Quân Thoát Hoan tập trung một lực lượng lớn tấn công vào Vạn Kiếp.
- Trước thế giặc mạnh, quân Trần lui về Thăng Long→Thiên Trường (Nam Định).
-Nhân dân ở Thăng Long thực hiện lệnh "vườn không nhà trống" của triều đình.
- Toa Đô đánh từ Cham-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hoá. Thấy thế giặc mạnh, một số quý tộc nhà Trần đầu hàng giặc. Cuộc kháng chiến gặp rất nhiều khó khăn.
- Cùng lúc đó, Thoát Hoan tự mình chỉ huy một lực lượng mạnh, mở cuộc tấn công lớn đánh xuống phía nam nhằm tạo thành thế "gọng kìm", hòng tiêu diệt quân chủ lực của ta và bắt sống toàn bộ đầu não của cuộc kháng chiến .Trước tình thế nguy cấp, Trần Quốc Tuấn phải ra lệnh rút lui để củng cố lực lượng, chuẩn bị cho cuộc phản công tiêu diệt quân địch.
- Bị thất bại trong âm mưu bắt sống vua Trần và tiêu diệt quân chủ lực của ta, Thoát Hoan rút quân về Thăng Long chờ tiếp viện. Quân Nguyên lâm vào tình thế bị động lại thiếu lương thực trầm trọng.
- Tháng 5- 1285, lợi dụng thời cơ, quân Trần tổ chức phản công, đánh bại quân giặc ở nhiều nơi như Tây Kết, cửa Hàm Tử (Khoái Châu, Hưng Yên), bến Chương Dương (Thường Tín, Hà Nội) và tiến vào giải phóng Thăng Long.
