Giữa thế kỉ XVIII, chính quyền Đàng Trong suy yếu dần, nạn bao chiếm ruộng đất của địa chủ, chế độ thuế khóa phức tạp, nặng nề, quan lại sống sa hoa, nội bộ triều chính chia bè kéo cánh, tiêu biểu là Trương Phúc Loan nắm mọi binh quyền, tự xưng là Quốc Phó” khét tiếng tham nhũng.
Cuộc sống của người dân ngày càng cơ cực, nỗi bất bình oán giận càng thêm chồng chất, đặc biệt các dân tộc thiểu số cũng bất bình sâu sắc với chính quyền họ Nguyễn.
- Đàng Ngoài:
Tình hình đời sống của nông dân và các tầng lớp lao động nghèo khổ khác.
Tình hình nông dân, bỏ làng mạc phiêu tán khắp nơi. Khởi nghĩa nông dân bùng nổ khắp các trấn vùng đồng bằng và vùng Thanh, Nghệ.