Trong cuộc sống của chúng ta, mấy ai đạt được thành công mà không trải qua khó khăn gian khổ. Bởi đường đời có lắm chông gai chứ không bằng phảng như ta tưởng. Nếu ta nản lòng, thiếu ý chí khi bắt tay vào việc nhất là những công việc khó khăn, to lớn thì chắc chắn ta sẽ thất bại mà thôi. Để nhắc nhở chúng ta bài học rèn luyện ý chí và lòng quyết tâm, ông bà ta xưa có dạy: “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”. Câu ca dao này rất có ý nghĩa đối với cuộc sống của mỗi con người thuộc tầng lớp hiện nay. Nó ảnh hưởng không ít đến công việc, học tập,...mà nó còn có ý nghĩa rất lớn như dạy bảo chúng ta biết nhìn xa trong rộng và biết cách kiềm chế sự làm biếng lại, hãy lấy sự siêng năng làm quyết tâm lấn áp cái lười biếng.
Lời dạy trên ta phải hiểu và thực hiện nó ra sao?
Đọc câu tục ngữ, hình ảnh hiện ra trước mắt ta là những cuộn sóng to, gió lớn giữa một dòng sông, biển cả rộng lớn mênh mông mà trên dòng sông, biển ấy đó là một chiếc thuyền bé nhỏ đơn độc đang chơi vơi, cô đơn một mình. Quả nhiên trước “sóng cả” này mọi người ai cũng không lo sợ, không ngại chi cho số phận của con thuyền, cho những con người trong chiếc thuyền ấy. Thường thì những làn sóng to này là nguyên nhân gây ra chết chóc, gây ra tai họa, tai nạn cho con ngườivô tội. Nhưng cũng không hẳn là thế. Bởi lẽ con người có thế’ chinh phục được thiên nhiên thì cũng có thể vượt được “sóng cả” này. Nếu người lái thuyền vẫn vững tay lái, tay chèo, bình tĩnh đối phó với mọi tình hình, quyết tâm chèo để vượt qua cơn sóng cả ta tin chắc rằng con người sẽ chiến thắng, ơ đây “sóng cả” là muốn đề cập đến những việc lớn lao, khó khăn gian khổ. Đứng trước những trở ngại này ta đừng vội nản lòng ngã chí, đừng vội “ngã tay chèo” mà phải vững lòng, quyết tâm thì sẽ vượt qua, đi đến thắng lợi. Bài học vượt khó, kiên trì nhẫn nại cũng đã được Bác Hồ tiếp tục dạy cho các thanh niên, giới tre hiện nay những câu ca dao, nổi bật như:
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên
Trong các thời kì kháng chiến, nhân dân ta cũng gặp nhiều khó khăn tưởng chừng như không thể vượt qua được. Chính nhờ có ý chí quyết tâm, nhờ có nghị lực phấn đấu, nhờ “vững tay chèo” nên chúng ta mới có ngày hôm nay. Ta đã nhận ra được một điều đáng nhớ là: Ngã lòng, nản chí, chùn bước... là nguyên nhân dẫn đến thất bại, là kẻ thù của mỗi chúng ta.
Hiểu được ý nghĩa sâu xa của lời dạy, mỗi chúng ta cần có ý thức rèn luyện mình.
Luôn lấy câu tục ngữ làm kim chỉ nam trong cuộc sống, ngay từ khi còn nhỏ ta phải tập tính kiên trì, nhẫn nại. Khi đã làm việc gì dù khó khăn cũng phải cố gắng đến cùng, không được bỏ cuộc. Một bài toán khó, một bài văn quá nạn giải, một bài tiếng Anh quá nhiều từ... ta cũng sẽ làm xong, làm đúng nếu ta chịu khó học tập. Đây là một đức tính cần phải có của một người học sinh. Không những thế, trong bước đường xây dựng sự nghiệp tương lai sau này của mình, những chông gai, hiểm trở, những giông bão, sóng to, gió lớn của cuộc đời còn dữ dội, ác liệt hơn. Nếu từ lúc nhỏ ta đã tập “chèo chống” thì lúc ấy ta có sợ gì những cơn “sóng cả” khi tay chèo ta đã vững vàng. Và như vậy thì tương lai tốt đẹp sẽ đến với chúng ta. Sau này ra đường cũng có những chông gai, bão tố đang chờ ta đến. Hãy cố gắng, kiên cường vượt qua những thửthách nhỏ, sau này từ chút một, nó sẽ lớn hẳn ra và buộc chúng ta phải vượt qua, không được sờn lòng, nản chí.
Câu tục ngữ là một bài học giáo dục về ý chí, nghị lực của ông cha ta từ ngàn xưa nhằm dạy dỗ lớp con cháu sau này. Lời dạy trên là phương châm cho mọi hành động của chúng ta, nó nhắc nhở ta phải luôn đề cao tinh thần vượt khó, giữ vững ý chí, quyết tâm của mình - ta không quên “có chí thì nên”.
