Sách vở đầy bốn vách
Có mấy cũng không vừa
Đại thi hào Nguyễn Du đã viết vậy đó, sách không bao nhiêu là vừa. Đọc sách làm cho con người ta thông thái sáng suốt hơn. Sách sẽ dạy cho ta biết bao thứ, làm cho tâm hồn ta nhẹ nhàng hơn. Cũng như mọi người tôi cũng yêu sách và may mắn cho tôi khi lại là một cô thủ thư trông giữ rất nhiều sách, báo.Vì thế, tôi cũng đọc rất nhiều sách và cuốn sách đã để lại ấn tượng sâu đậm nhất trong tôi phải kể đến “Dế Mèn phưu lưu kí” của nhà văn Tô Hoài.
Dế Mèn phưu lưu kí, tôi đã đọc nó từ lâu nhưng mãi sau này khi đọc lại nó tôi vẫn thấy rất thích. Tác phẩm đã được viết hơn 70 năm qua, không chỉ các bạn nhỏ mà ngay cả người lớn cũng háo hức, say mê, cũng bị lôi cuốn bởi từng trang sách. Đã từ lâu hình ảnh chú Dế Mèn đã trở nên vô cùng thân thuộc với thế hệ trẻ. Và tác phẩm được viết bởi nhà văn tài ba Tô Hoài. Nhà văn Tô Hoài là một cây bút văn xuôi, tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là tác giả của hàng trăm cuốn sách. Trong đó nổi tiếng nhất là tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu ký” viết cho thiếu nhi từ những năm trước cách mạng. Ban đầu truyện có tên là “Con Dế Mèn” phát hành năm 1941. Sau đó năm 1955, Tô Hoài viết thêm 7 chương cuối của truyện và gộp 2 chuyện vào với nhau để thành truyện “Dế Mèn phiêu lưu ký” như ngày nay.
Truyện gồm 10 chương, kể về những cuộc phiêu lưu của Dế Mèn qua thế giới muôn màu muôn vẻ của những loài vật nhỏ bé.
Chương 1: Kể về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Chương 2 – 9: Kể về những cuộc phiêu lưu của Mèn, với người bạn đường là Dế Trũi.
Chương 10: Kể về việc Mèn cùng Trũi về nhà và nghỉ ngơi, dự tính cuộc phiêu lưu mới.
Theo bước chân của Dế Mèn, chúng ta sẽ được lạc vào thế giới loài vật gần gũi, thân thương với toàn những con vật gắn chặt với đời sống thôn quê dân dã như: bác Xiến Tóc, Võ sĩ bọ ngựa, Châu Chấu Voi, Ếch Cốm, Chuồn Chuồn…Tô Hoài đã “vẽ” nên một thế giới với muôn vàn những tình cảm mới lạ, những ham thích thiết thực và đầy phiêu lưu, những rung động tinh tế trước vẻ đẹp cuộc đời và thiên nhiên.
Chú Dế Mèn mà tôi biết vốn là một chú dế cường tráng nhưng bướng bỉnh, kiêu ngạo và hung hăng hay đi bắt nạt người khác. Dưới con mắt Dế Mèn, Dế Choắt chỉ là một kẻ yếu ớt, xấu xí gầy lêu nghêu như một “gã nghiện thuốc phiện”. Dế Mèn luôn chê anh chàng này lười nhác, ngu dốt, hôi như cú mèo. Không chỉ có Dế Choắt, Dế Mèn còn tỏ ra thái độ ngang ngược hỗn láo với chị Cốc dù trêu chị chú đều sợ đến mức chui tọt và hang nhưng thái độ vẫn rất kiêu ngạo: “ …mày ghè vỡ đầu mày ra không chui nổi vào tổ tao đâu!”.
Thậm chí Mèn đã vô tình gây tai họa khiến người láng giềng tội nghiệp phải ra đi mãi mãi. Lời trăn trối của Dế Choắt, mãi là bài học dành cho Dế Mèn và mọi người: “Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn gì rồi cũng mang vạ vào mình đấy!”. Bài học đắt giá của Dế Mèn đã nhắc nhở chúng tôi sống biết mình, biết ta, có thái độ đúng mực. Đặc biệt khi phạm lỗi lầm, phải biết ăn năn hối cải về những khuyết điểm của mình trong cuộc sống.
Mang theo mình bài học đường đời đầu tiên, Dế Mèn quyết chí đi chu du thiên hạ, làm những việc có ý nghĩa. Dế Mèn từng là một anh chàng kiêu căng, hỡm hĩnh, nhưng trong sâu thẳm tâm hồn của Dế Mèn vẫn luôn có lòng nhân hậu, cậu có tính thương người, thấy chuyện bất bình chẳng tha. Trên đường về quê hương, Dế Mèn đã cứu giúp chị Nhà Trò xóa bỏ hiềm khích, cùng họ nhà Nhện vui vẻ như xưa. Tôi rất thích nhân vật Dế Mèn trong chương truyện này, bởi tôi hiểu được tình cảm được cho đi là rất đáng quý. Bởi : “Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”.
Trên chuyến hành trình của mình, Dế Mèn kết tình anh em cùng Dế Trũi – một người bạn tốt, giỏi võ, vui tính. Họ cũng nhau chu du khắp thế gian. Lúc Trũi bị mất tích, Mèn buồn bã, nhiều lần Mèn ngửa mặt vào không, gọi tên Trũi thảm thiết. Khi đọc chương truyện này, tôi đã rất xúc động. Tôi rất thương Dế Mèn và Dế Trũi, cảm phục tình cảm mà các bạn dành cho nhau. Đúng là phải qua khó khăn, thử thách mới hiểu hết được nhau, thêm yêu quý và tôn trọng nhau. Nếu cuộc sống này không có tình bạn, thì thật sự rất lẻ loi, cô độc.
Bên cạnh người bạn đường tri kỉ, Dế Mèn chu du đến vương quốc đầm lầy của đại vương Ếch Cốm và thầy đồ Cóc. Cư dân ở đây bằng lòng với cuộc sống trong bùn lầy nước đọng, họ tự thỏa mãn với cuộc sống đói nghèo tăm tối và khép kín. Ấy thế mà chỉ vì sự nghịch ác và coi thường xung quanh, Mèn và Trũi suýt bỏ mạng ở cái xứ ảm đạm ấy.
Rời vương quốc Đầm Lầy, họ đến với làng Cỏ May – vương quốc của côn trùng có cánh – cao ráo, đầy ánh sáng. Cư dân ở đây cởi mở, hiếu khách, giàu tinh thần thượng võ, luôn mơ ước về một cuộc sống hòa bình. Tới đây, Mèn và Trũi không chỉ được tiếp đón nồng nhiệt mà còn gặp đươc những người bạn vô cùng tốt bụng và cùng chung chí hướng.
Rồi những người anh em bắt đầu hành trình tới vương quốc Kiến. Họ hàng nhà kiến tuy bé nhỏ nhưng vô cùng chăm chỉ, đoàn kết. Họ xây đắp thành lũy kiên cố nhằm chống lại mọi kẻ thù xâm phạm nhưng lại rất hiếu khách, sẵn sàng mở rộng của đón những người bạn tốt.
Nhờ họ hàng nhà Kiến mà Dế Mèn đã làm được một việc hết sức ý nghĩa. Đó là kêu gọi các loài vật kết tình anh em. Việc làm này đã khiến cho các loài vật trở nên đoàn kết, đồng sức đồng lòng. Thế giới bỗng trở nên tươi đẹp hơn, cuộc sống trở nên có ý nghĩa hơn với đầy tình yêu thương, chia sẻ
Dể Mèn phiêu lưu ký là một truyện đồng thoại đặc sắc của nhà văn Tô Hoài. Trong đó con Dế Mèn được hình tượng hoá thành nhân vật chính. Những đặc điểm ấy của chú tuy là của một con dê mới lớn nhưng lại mang những nét tâm lý, những nết tốt, những ước mơ, những tật xấu thói hư, những thành công, những vấp ngã đầu đời quen thuộc tuổi nhỏ mà ai cũng từng trải qua.
Khi đọc tác phẩm Dế Mèn làm tôi rất thích trước hết vì chú có ý chí muốn sống độc lập từ thuở bé. Chú đã tìm thấy niềm vui và lòng quyết tâm khi được mẹ cho ở riêng. Rất tháo vát, chú biến ngay cái hang cũ nông choèn của mình thành một nơi cư trú rộng rãi, có đủ phòng trước, phòng sau, tầng trên, tầng dưới. Vừa sinh hoạt được thoải mái, vừa đề phòng được khi nguy hiểm. Chú đào hang chăm chỉ. Ban ngày cần cù làm việc, tối đến chú ca hát và uống sương đêm. Đáng yêu biết mấy hình ảnh chú dế cường tráng, tay chân nở nang, thân hình vạm vỡ, đôi càng mẫm bóng, đôi cánh chắc khỏe. Được như vậy là nhờ chú ăn uống điều độ và luôn luôn cố gắng rèn luyện .
Tuy vậy, chú cũng là người hay gây gỗ, cà khịa với mọi người, nhất là hay bắt nạt kẻ yếu. Hành động của chú khi gặp chị Cốc: trêu chọc chị Cốc nhưng chú lại hèn nhát lẩn vào trong hang để mặc tai hoạ đến với Dế Choắt. Chính trò nghịch ngợm vô trách nhiệm của Dế Mèn đã khiến Dế Choắt phái trả nợ bằng mạng sống của mình.
Có điều đáng mừng là bản chất Dế Mèn không phải là độc ác. Tính cách của chú chỉ bồng bột khi còn trẻ dại. Do đó, cái chết của Dế Choắt đã khiến Dế Mèn tỉnh ngộ, hội hận và đau xót. Có lẽ mọi người đọc truyện cũng giống như tôi, tuy căm giận Dế Mèn nhưng cũng đồng tình với Dế Choắt mà tha thứ.
Tiếp theo là cuộc phiêu lưu của chú Dế Mèn khởi sự. Đây cũng là quá trình trưởng thành của chú dế mới lớn. Dõi theo từng chặng mà lo âu, giận dữ trước những tai nạn đến với chú. Có lúc chú lọt vào tay một cậu bé để trở thành Dế Chọi. Một lần khác, tưởng là chú đã khép lại cuộc đời trôi nổi của mình trong chiêc hang u tối của anh chim Bói Cá. Thế nhưng chính qua những bước đường gian khó hiểm nguy ấy mà chú đã trưởng thành thực sự Ai không mừng rỡ và xúc động khi gặp lại Dế Mèn ở tổng Châu Thất. Không còn nữa một Dế Mèn hung hăng ngổ ngáo. Chỉ thấy bấy giờ, một Dế Mèn khiêm cung, độ lượng, biết trọng danh dự của mình. Khi ấy trước anh chàng Bọ Ngựa kiêu căng, Dế Mèn đã chiến thắng trong tiếng hoan hô cuồng nhiệt. Đặc biệt hơn, trong cuộc đọ sức với đàn Châu Chấu Voi đã làm ngời sáng lên hình ảnh một Dế Mèn thủy chung trong tình bạn. Đẹp đẽ biết bao hình ảnh Dế Mèn một mình lặn lội giữa cảnh trời đông: gió bấc lạnh buốt, đồng ruộng khô nẻ, gió rét căm căm để đi tìm Dế Trũi. Xúc động biết bao là tình bạn ấy, thứ tình bạn sướng khổ có nhau, nguy nan không rời bỏ nhau là như vậy.
Tuy nhiên, hình ảnh đẹp đẽ nhất gây xúc động lớn nhất đối với người đọc là Dế Mèn sau cuộc phiêu lưu đầy gian khổ đã trở thành một người chiến sĩ đấu tranh cho hoà bình. Sau cuộc hành trình của mình, Dế Mèn hiểu thêm ra: Tất cả mọi người lao động chân chính hưởng thiện trên mặt đất này đều khao khát cuộc sống hoà bình và hữu nghị. Vậy thì việc gì lại phải có chiến tranh. Sở dĩ như thế là do không hiểu nhau cùng bạn bè của mình, Dế Mèn đã dấn thân đi vào xứ Kiến để bàn bạc giải thích làm ra Kiến chúa hiểu ra mà gác lại những cuộc tân công dồn dập vì hiểu lầm. Việc làm của Dế Mèn đã có kết quả mĩ mãn.
Đọc Dế Mèn phiêu lưu ký ai không thấy thú vị dõi theo từng bước đường đầy những cảnh ngộ éo le, sinh động và hấp dẫn. Nhưng lý thú và bổ ích hơn nữa là những bài học mà nhà vần Tô Hoài đã giúp chúng ta rút ra được từ cuộc hành trình của chú dế mới lớn tuy có lúc đáng giận mà cũng thật là đáng yêu.
