“ Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật có thể chỉ là tiếng khổ đau kia, thoát ra từ những kiếp lầm than kia.. “, dẫu biết nghệ thuật bắt nguồn từ đời sống chân thật, là khổ đau , là thương tiếc ; dẫu biết rằng ngòi bút Nam Cao hướng đến là sự thật, là công minh , trong sáng nhưng cái chết của Lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên vẫn gây day dứt, ám ảnh người đọc mấy thập kỉ qua .. Đời lão khổ là vậy , đau đớn là vậy nhưng cái chết của lão cũng không được thanh thản, yên bình , lão vật vã , lão đau đớn , quằn quại mà chết . Lão không chọn cách chết bình thường , như đói chết, ốm chết , ngủ một giấc mà chết, mà chọn cách ăn bả chó để chết , một cai chết đầy đau đơn .Cái chết ấy như nỗi niềm day dứt, ân hận; như sự chuộc tội vì bán cậu Vàng . Cái chết ấy như tình cha ấm nồng , đẹp đẽ mà lão dành cho con trai . Cái chết ấy phản ánh một xã hội thối nát, dồn con người ta vào bước đường cùng, không cho phép người lương thiện được sống sót. Cái chết ấy bừng sáng lên vẻ đẹp thánh thiện , trong sáng lương thiện của con người , thể hiện niềm tin về phẩm hạnh , về đạo đức đẹp đẽ của tác giả của con người . Thôi lão chết cũng tốt . Chết để giải thoát kiếp sống khổ đau này, chết để thanh thản, để sang một thế giới mới. Chỉ hi vọng rằng sang kiếp sau, đời lão sẽ bình yên, hạnh phúc ..
