Vào đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng, có hai vợ chồng ông lão, làm việc rất chăm chỉ nhưng lại không có con. Một hôm, bà vợ ra đồng ướm thử vào vết chân to ngoài đồng; rồi thụ thai sinh ra một cậu con trai khôi ngô đặt tên là Gióng. Nhưng mãi đến năm ba tuổi, cậu vẫn chưa biết nói, chưa biết đi; chỉ đặt đâu nằm đấy. Khi giặc Ân sang xâm phạm nước ta, vua Hùng cử người đi tìm nhân tài cứu nước; Thánh Gióng cất tiếng nói đầu tiên xin đi đánh giặc. Cậu yêu cầu sứ giả chuẩn bị một bộ giáp sắt, một con ngựa sắt và một chiếc roi sắt. Qua hôm đó, Gióng lớn nhanh như thổi, bà con làng xóm gom góp gạo cho Gióng. Sau khi ăn liền bảy nong cơm ba nong cà, Thánh Gióng cưỡi ngựa xông ra chiến trường. Trong lúc đánh giặc, roi sắt bị gãy, tráng sĩ nhổ những bụi tre ven đường làm vũ khí chiến đấu. Chiến thắng giặc Ân, Thánh Gióng một mình cưỡi ngựa lên núi, cởi bỏ giáp sắt và bay lên trời.
