1. Bài 1:Trong tất cả các câu sau đây câu nào là câu phủ định bác bỏ? Vì
sao?
a) Tất cả quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai trường đều chia nhau
đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường học lớn nhỏ. Bằng hành động đó, họ
muốn cam kết rằng, không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ
cho tương lai. ( Theo Lí Lan, Cổng trường mở ra) b) Tôi
an ủi Lão:
- Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu!
Vả lại ai nuôi chó mà chả bán hay giết thịt! Ta giết nó chính là ta hóa kiếp cho
nó đấy, hóa kiếp để cho nó làm kiếp khác. ( Nam Cao, Lão Hạc)
c) Không, chúng con không đói đâu. Hai đứa ăn hết ngần kia củ khoai thì no
mòng bụng ra rồi còn đói gì nữa. ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
2. Bài 2: Cho biết các câu sau có ý nghĩa phủ định không? Vì sao? Đặt câu
không có từ ngữ phủ định mà có ý nghĩa tương đương với những câu trên.
So sánh các câu trong bài tập 2 với các câu ta vừa đặt và cho biết ý nghĩa
của chúng có hoàn toàn giống nhau không.
a. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải là
không có ý nghĩa.
( Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương )
b. Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai không từng ăn trong
tết Trung thu, ăn nó như ăn cả mùa thu vào lòng vào dạ.
( Băng Sơn, Quả thơm )
c. Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần nghển cổ nhìn lên tán
lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú
chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường.
( Tạ Việt Anh, Cây sấu Hà Nội )
3. Bài 3: Xét câu văn sau và trả lời câu hỏi.
Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
Nếu Tô Hoài thay từ phủ định không bằng chưa thì nhà văn phải viết lại câu
văn này như thế nào? Nghĩa của câu có thay đổi không? Câu nào phù hợp với
câu chuyện hơn, vì sao?
4.Bài 4: Các câu sau có phải là câu phủ định không? Những câu này dùng
để làm gì? Đặt câu có ý nghĩa tương đương.
a) Đẹp gì mà đẹp!
b) Làm gì có chuyện đó!
c) Bài thơ này mà hay à?
d) Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng?
5.Bài 5: Đọc đoạn trích sau (chú ý các từ in đậm) và cho biết: Có thể thay
“quên” bằng “không”, “chưa” bằng “chẳng” được không? Vì sao? Ta
thường tới bửa quên ăn, nữa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa;
chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm
thây này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.
( Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ)
6.Bài tập 6: Hãy viết đoạn đối thoại ngắn, trong đó có dùng câu phủ định
miêu tả và câu phủ định bác bỏ.
Ví dụ: Hà tình cờ gặp Linh, vội kêu lên:
