- Trên cơ sở nền văn hóa Sa Huỳnh, ở khu vực đồng bằng ven biển miền Trung và Nam Trung Bộ ngày nay đã hình thành nên quốc gia cổ Cham-pa.
- Thời Bắc thuộc, vùng đất phía nam dãy Hoành Sơn bị nhà Hán xâm chiếm, đặt thành quận Nhật Nam gồm năm huyện. Huyện xa nhất là Tượng Lâm (vùng đất Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định ngày nay), là địa bàn sinh động của bộ lạc Dừa - tức người Chăm cổ.
- Vào cuối thế kỉ II, nhân lúc tình hình Trung Quốc rối loạn, Khu Liên đã hô hào nhân dân Tượng Lâm nổi dậy giành quyền tự chủ. Cuộc khởi nghãi thắng lợi, Khu Liên tự xung làm vua, đặt tên nước là Lâm Ấp. Các vua Lâm Ấp về sau mở rộng lãnh thổ - về phía Bắc đến Hoành Sơn (huyện Tây Quyển), phia sNam đến Phan Rang, đổi tên nước là Cham-pa, đóng đo ở Sin-ha-pu-ra (Trà Kiệu - Quảng Nam).
