Ca dao là một trong những viên ngọc sáng của kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Ca dao Việt Nam phong phú về nội dung, đẹp về hình thức.Từ xưa đến nay , ông cha ta có rất nhiều câu tục ngữ hay và quý báu về lòng biết ơn để truyền lại cho con cháu thời này. Với câu tục ngữ : "ăn quả nhớ kẻ trồng cây " và "uống nước nhớ nguồn" đã làm nổi bật lòng biết ơn đối với ông cha ta .
Câu tục ngữ trên có hai nghĩa vô cùng sâu sắc. Với nghĩa đen câu tục ngữ này muốn nói tới là con người khi ăn quả phải biết nhớ đến người đã trồng ra cây , thành quả. Công lao của người trồng rất là vất vả, họ đã phải thức khuya dậy sớm để chăm sóc cho cây sống tốt. Người ăn mà chỉ biết hưởng thụ chứ không biết ơn người cho mình những trái ngon. Còn câu tục ngữ uống nước nhớ nguồn muốn nói tới con người uống nước thì phải biết nghĩ tới nguồn nước, người đã mất công dựng lên.
Với nghĩa bóng, câu tục ngữ ăn quả nhớ kẻ trông cây và uống nước nhớ nguồn muốn khuyên răn con người chúng ta trong cuộc sống phải biết ơn những gì mà con người tạo ra. Biết hưởng thì phải biết trân trọng. Đừng có biết hưởng mà quên công lao người làm cho ta được hưởng .
Nói chung hai câu tục ngữ trên đều là hai câu tục ngữ về lòng biết ơn rất đáng quý của ông cha ta để lại. Đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Lòng biết ơn là thước đo của đạo đức, tạo ra một thói quen tốt trong tâm hồn của con người. Lòng biết ơn giúp cho con người có một cuộc sống vui vẻ, hòa đồng, hạnh phúc. Giúp cho gia đình hòa thuận, êm ấm. Từ đó làm cơ sở để phát triển một xã hội văn minh, tiến bộ. Người có lòng biết ơn sẽ được mọi người xung quanh yêu quý và tôn trọng.
Trải quá hơn bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước, dân tộc ta đã phải đương đầu với hàng chục đạo quân xâm lược hung hãn, tàn bạo, từ cuộc kháng chiến chống quân Minh của vua tôi nhà Lê đến cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ. Biết bao nhiêu mạng người đã phảiđổ xuống để đổi lấy nền độc lập, tự do cho Tổ quốc Việt Nam. Nhận thức được công lao cao cả đó, nhân dân ta hằng năm vẫn tổ chức các ngày lễ để tỏ lòng biết ơn những người có công với đất nước như ngày Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3, ngày Thương binh liệt sĩ 27/7, ngày Thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12,….Bên cạnh đó, khắp nơi trên đất nước ta đều có những đền thờ, đài tưởng niệm, nghĩa trang liệt sĩ quanh năm được nhân dân ta chăm sóc khói nhang với tấm lòng biết ơn vô hạn. Không ít trường học, con đường mang tên những vị anh hùng như: đường Nguyễn Huệ (Tp. Hồ Chí Minh), đường Nguyễn Sỹ Sách (Nghệ An), hay trường THPT Phan Bội Châu nổi tiếng của đất học Nghệ An,…ngay cả thành phố lớn nhất của đất nước ta cũng mang tên Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Ngoài ra, còn nhiều hình thức khác như xây dựng bảo tàng lịch sử, bảo tàng cách mạng, nhà truyền thống,… Tất cả đó được tạo nên nhằm nhắc nhở mọi người phải sống sao cho xứng đáng với truyền thống bất khuất, hào hùng của dân tộc; nhắc nhở các thế hệ sau không phải chỉ biết hưởng thụ mà còn phải có nhiệm vụ giữ gìn, vun đắp và phát triển các thành quả lao động, chiến đấu do các thế hệ trước dựng nên.
Mỗi người chúng ta, không phải tự nhiên mà được sinh ra trên cuộc đời này, đó chính là công lao sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, những người đã mang nặng đẻ đau và nuôi dưỡng, giáo dục chúng ta khôn lớn thành người. Vì vậy để nhớ ơn công lao sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, nước ta có các ngày như: ngày của mẹ 9/5, ngày của cha 21/6,… Rất nhiều bài hát về cha mẹ đã được sáng tác nhằm mục đích thấm nhuần công lao cha mẹ vào sâu trong trái tim con người. Vào những ngày này, phận làm con cái đều tặng cho cha mẹ những bông hoa đẹp nhất, những lời chúc ý nghĩa nhất để tỏ lòng biết ơn đối với cha mẹ. Giáo dục là mục tiêu hàng đầu của đất nước ta, nhưng trồng cây đã khó trồng người lại càng khó khăn hơn. Thầy cô bỏ công sức giảng dạy, truyền đạt kiến thức cho các học sinh vì vậy ai trong chúng ta cũng không được quên công ơn đó mà phải luôn khắc ghi trong lòng. Gắn liền với ngày 20/11- ngày nhà giáo Việt Nam là những hoạt động báo đáp công ơn được diễn ra như tổ chức đi thăm hỏi thầy cô, thăm hỏi và trao quà cho cựu giáo viên,…
Là một hóc inh ngồi trên ghế nhà trường hãy trân trọng và biết ơn ông bà cha mẹ,.. Là một học sinh chăm ngoan, cố gắng học giỏi để mai sau giúp ích cho nước nhà. Bên cạnh đó, em cần phải có ý thức rèn luyện bản thân sống có đạo đức, văn minh, tránh xa các tệ nạn xã hội, thói hư tật xấu vẫn đang còn tồn tại hiện nay.
Hai câu tục ngữ trên quả thật rất quý giá. Nó đúc kết cho con người từ xưa đến mai sau và mãi mãi ...
