Văn bản này thuyết minh đặc điểm của "đá" và "nước" ở vịnh Hạ Long.
Tác giả đã đưa ra các nhận xét ngắn gọn, chính xác "chính nước làm cho đá sống động, làm cho đá vốn bất động và vô tri bỗng trở nên linh hoạt, có thể động đến vô tận, Có trị giác, có tâm hồn". Các ý ở đoạn thứ hai, thứ ba, thứ tư của bài nhằm chứng minh cho nhận xét trên.
- Văn bản đã cung cấp cho ta những tri thức khách quan về “đá” và “nước”.
- Bài văn sử dụng phương pháp giải thích, phân loại và miêu tả là chính.
Bên cạnh đó, có lúc tác giả đưa vào các biện pháp tu từ nhân hoả: “và cái thập loại chúng sinh Đá chen chúc khắp vịnh Hạ Long kia, già đi, trẻ lại, trang nghiệm hơn hay bỗng nhiên nhí nhảnh, tinh nghịch hơn, buồn hơn hay vui hơn...", so sánh để tạo sự sinh động: “Con thuyền của ta mỏng như lá tre tự nó bập bênh lên xuống theo con triều...".