Trước hết xin có một vài giới hạn:
Giới hạn về thời gian,
-Phương Tây cổ đại kết thúc bằng việc sụp đổ của đế chế La mã, 476 sau CN.
-Phương Đông cổ đại kết thúc vào thế kỷ thứ 5 sau CN, Trung Hoa.
Giới hạn về không gian,-PhươngTây cổ đại, bao gồm phần lớn khu vực mà ngày nay ta gọi là châu Âu, người đại diện, Hy Lạp và La mã.
-Phương Đông cổ đại, người đại diện, Trung Hoa, Ấn Độ, Ai cập, Lưỡng hà.
Giới hạn về định nghĩa, "văn minh".
"văn minh là sự kết hợp đầy đủ các yếu tố tại thời điểm xét đến để tạo nên, duy trì vận hành và tiến hóa xã hội loài người.", "nó gồm bốn yếu tố căn bản: sự phòng xa về kinh tế, sự tổ chức chính trị, những truyền thống luân lý, sự tăng tiến về tri thức, phát triển nghệ thuật".
Nếu đồng ý các giới hạn trên, ta sẽ thấy ngay một phương Tây non trẻ bên cạnh một phương Đông già dặn.
Phương Tây dựa trên sức lực nô lệ, phát triển giao thương, xây dựng những thành bang nhộn nhịp.
Phương Đông cày sâu cuốc bẩm, tích trữ ngô khoai, dựng lên những đền đài, lăng tẩm xa hoa
Phương Tây có Aristote, Platon dẫn đường, phương Đông có Khổng tử, Lão tử, Thích-ca, và Kytô giáo phương Tây đang theo ngày nay, bản quyền thuộc về con ông thợ mộc xứ Judea của phương Đông.
Phương Tây có hệ chữ cái và số đếm La mã, phương Đông với tặng phẩm của Ấn Độ, Ả rập cho ta hệ số thập phân và con số 0 huyền duyệu.
và, đô thị cổ nhất thế giới, Damascus thuộc Syria, phương Đông. Nếu có xem phim " Lawrence ở Ả rập", bạn sẽ nghe một thủ lĩnh Ả rập nói với viên sỹ quan Anh: "khi Damascus sáng rực ánh đèn thì London vẫn còn chìm trong bùn lầy".
Quá khứ huy hoàng, có lẽ người Trung Hoa tạo ra thuốc súng để làm pháo hoa bắn chơi còn người phương Tây tạo ra đại bác, nếu không biết đâu chừng lịch sử đã diễn ra theo chiều ngược lại!
Chúc bạn học tốt!
