Nhận thức lý tính (hay còn gọi là tư duy trừu tượng) là giai đoạn phản ánh gián tiếp trừu tượng, khái quát sự vật, được thể hiện qua các hình thức như khái niệm, phán đoán, suy luận. Khái niệm: là hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng, phản ánh những đặc tính bản chất của sự vật.
phân biệt tư duy trừu tượng với tư duy cụ thể
Trừu tượng
cụ thể
trừu tượng là hình tái tồn tại phiến diện của cái cụ thể
cụ thể lại là cái toàn vẹn hơn, đa dạng hơn cái trừu tượng.
Cái trừu tượng giản đơn hơn, cô đọng hơn cái cụ thể.