Nhà văn Tô Hoài tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh năm 1920, lớn lên ở quê ngoại - làng Nghĩa Đô, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Dông, nay thuộc quận Cầu Giấy, Hà Nội. Ông viết văn từ trước Cách mạng tháng Tám 1945, với khối lượng tác phẩm phong phú, nhiều thế loại. - Bài văn Bài học đường đời đời đầu tiên được trích từ chương I trong truyện Dế Men phiêu lưu kí (in năm 1941) của ông. Truyện viết về thế giới loài vật nho bé ở đồng quê rất sinh động, hóm hỉnh, đồng thời cũng gợi ra những hình ảnh của xã hội con người và thể hiện những khát vọng đẹp đẽ của tuổi trẻ. Bài văn có hai đoạn chính: đoạn một miêu tả hình ảnh Dế .Mèn - một chàng dế thanh niên cường tráng; đoạn hai là câu chuyện về trò đùa ngỗ nghịch của Dế Mèn trêu Cốc gây ra cái chết tham thương cho Dế Choắt. Bài văn thể hiện được nét đặc sắc của ngòi bút Tô Hoài trong cả hai phương thức miêu tả và kể chuyện. Đoạn một miêu tả Dế Mèn. Tác giả đã vè nên hình ảnh cụ thể, sông động và hấp dẫn cua một chàng dế thanh niên cường tráng. Đoạn này đặc sắc về nghệ thuật miêu tả. Đây là một đoạn mẫu mực, tiêu biểu về miêu tá loài vật. Các tính từ đặc sắc, có mức độ cao, phù hợp với đối tượng đã được huy động như: nhọn hoắt, cường tráng, mẫm hóng, ngắn hủn hoẳn, nâu bóng, bướng, phanh phách, ngoàm ngoạp, hùng dũng, khoan thai,... Đoạn vân miêu tả ngoại hình nhưng lại bộc lộ được tính nết, thái độ của nhân vật. Đoạn hai miêu tả diễn biến hành động và tâm trạng của Dế Mèn. Dế Mèn đã bộc lộ tính xấu của mình như: hung hăng, khoác lác trước kẻ yếu nhưng lại nhát sợ trước kẻ mạnh. Nhưng Dế Mèn chưa phải là một kẻ xấu, kẻ ác dù hậu quả trò đùa nghịch của Dế Mèn gây ra là rất đáng trách. Trước cái chết của Dế Choắt, do trò đùa nghịch cũa mình gây ra, Dế Mèn đã hôi hận, nhận ra lỗi lầm và biết rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình. - Tác giá đổ cho nhân vật tự kể chuyện mình. Cách lựa chọn vai kể này đã tạo nên được sự thân mật, gần gũi giữa người kể và người đọc, người nghe; đồng thời, cũng dề biếu hiện tâm trạng, suy nghĩ, thái độ của nhân vật. - Trong truyện đồng thoại, các nhân vật (là nhừng con vật) được miêu tả sinh động, có suy nghĩ, tình cảm như con người; đây là mục đích chính cùa truyện đồng thoại. Các nhân vật (con vật) trong truyện ngụ ngôn chỉ là những biểu tượng đê nêu lên bài học triết lí, nhân sinh. Dế Men phiêu lưu kí là một truyện dồng thoại chứ không phải là truyện ngụ ngôn.