Câu 1 (trang 14 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài văn miêu tả cảnh gì? Theo trình tự như thế nào? Dựa vào trình tự miêu tả, em hãy tìm bố cục của bài văn.
Em hãy hình dung vị trí quan sát của người miêu tả. Vị trí ấy có thuận lợi gì trong việc quan sát và miêu tả?
Trả lời:
STT Những cảnh được miêu tả trong bài văn Từ .................. đến ..................
1 Cảnh tượng sông ngòi khi Từ đầu đến "lặng lẽ một màu dần về hướng mũi Cà Mau xanhđơn điệu"
2 Cảnh tượng kênh rạch ở Cà Mau Từ "Từ khi qua Chà Là" đến "nước đen"
3 Cảnh dòng sông Năm Căn Từ "Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt" đến "khói sóng ban mai"
4 Cảnh chợ Năm Căn Từ "Chợ Năm Căn" đến hết
kẻ bảng hộ mình nha
Câu 2 (trang 15 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 22 SGK: Trong đoạn văn (từ đầu đến lặng lẽ một màu xanh đơn điệu) tác giả đã diễn tả ấn tượng ban đầu bao trùm về sông nước vùng Cà Mau. Ấn tượng ấy như thế nào và được cảm nhận qua những giác quan nào?
- Những từ, cụm từ miêu tả khái quát cảnh sông nước Cà Mau là: sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện, chỉ toàn một sắc xanh cây lá, tiếng rì rào bất tận của những khu rừng, tiếng sóng rì rào...vọng về trong hơi gió muối.
- Ấn tượng ban đầu của tác giả về sông nước Cà Mau là: sắc xanh bao trùm cả không gian, màu xanh của trời, của nước, của cây lá xung quanh.
- Tác giả cảm nhận được ấn tượng trên qua những giác quan: thị giác, thính giác, xúc giác.
Câu 3 (trang 15-16 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 22 SGK: Qua đoạn nói về cách đặt tên cho các dòng sông, con kênh ở vùng Cà Mau, em có nhận xét gì về các địa danh ấy? Những địa danh này gợi ra đặc điểm gì về thiên nhiên vùng Cà Mau?
Trả lời:
Địa danh Lí do đặt tên
Mái Giầm hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm
Bọ Mắ tở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt
Ba Khía ở đó hai bên bờ tập trung toàn ba khía
Năm Căn ngày xưa bên bờ sông chỉ có độc một cái lán năm gian
kẻ bảng hộ mình nha
- Đặc điểm chung của địa danh ở Cà Mau: đều được đặt tên theo những đặc điểm sinh thái ở hai bên bờ sông.
- Đặc điểm chung của thiên nhiên ở Cà Mau là: còn hoang sơ tuy nhiên đầy sức sống, thiên nhiên nơi đây gắn liền với sông nước.
Câu 4 (trang 16-17 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 22 SGK: Em hãy đọc kĩ lại đoạn văn từ "Thuyền chúng tôi chèo thoát qua" đến "sương mù và khói sóng ban mai" và trả lời các câu hỏi sau:
a, Tìm những chi tiết thể hiện sự rộng lớn, hùng vĩ của dòng sông và rừng đước.
b, Trong câu "Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về Nam Căn" có những động từ nào chỉ cùng một hoạt động của con thuyền? Nếu thay đổi trình tự những động từ ấy trong câu thì có ảnh hưởng gì đến nội dung được diễn đạt hay không? Nhận xét về sự chính xác và tinh tế trong cách dùng từ của tác giả ở câu này?
c, Tìm trong đoạn văn những từ miêu tả màu sắc của rừng đước và nhận xét về cách miêu tả màu sắc của tác giả.
Trả lời:
a, Những chi tiết thể hiện sự rộng lớn, hùng vĩ của dòng sông và rừng đước là:
- Dòng sông: mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá bơi hàng đàn đen trũi, con sông rộng hơn ngàn thước.
- Rừng đước: dưng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận, lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, xanh rêu, màu xanh chai lọ.
b, Những động từ chỉ cùng một hoạt động của con thuyền theo trình tự miêu tả là: chèo thoát qua, đổ ra, xuôi về.
Trình tự này nếu thay đổi, sẽ làm cho nội dung miêu tả thay đổi theo. Tác giả dùng từ chính xác cho mỗi đoạn địa hình khác nhau trước khi thuyền về đến Năm Căn.
c, Tác giả tả cụ thể, chi tiết từng sắc xanh khác nhau của rừng đước, mỗi màu sắc là một giai đoạn phát triển khác nhau của cây được. Cách miêu tả của tác giả khiến hình ảnh rừng đước trở nên sinh động, giàu sức sống.
Câu 5 (trang 17 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 22 SGK: Những chi tiết, hình ảnh nào về chợ Năm Căn thể hiện được sự tấp nập, đông vui, trù phú và độc đáo của chợ vùng Cà Mau.
Trả lời:
- Những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự trù phú của chợ vùng Cà Mau: bến vận hà nhộn nhịp, những lò than hầm gỗ đước, những ngôi nhà bè, có thể gọi một món xào, món nấu Trung Quốc, đĩa thịt rừng nướng ướp, cây chim cuộn chỉ, bộ quần áo, món nữa trang đắt giá,...
- Những chi tiết hình ảnh thể hiện sự độc đáo của chợ vùng Cà Mau: những người bán hàng đến từ nhiều nơi, với đủ các giọng nói líu lô, đủ kiểu ăn vận sặc sỡ.
Câu 6 (trang 17 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 22 SGK: Qua bài văn này, em cảm nhận được gì về vùng Cà Mau cực Nam của tổ quốc?
Trả lời:
Cà Mau là một vùng đất có thiên nhiên hùng vĩ, hoang sợ, cuộc sống buôn bán nhộn nhịp. Ấn tượng nhất với em vẫn là hình ảnh chợ nổi Năm Căn đầy tấp nập, đông vui, nhộn nhịp, trù phú và độc đáo. Hình ảnh chợ nổi này là đặc trưng riêng của vùng sông nước như Cà Mau.
Câu 7 (trang 18 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài văn thể hiện sắc thái Nam Bộ trong quá trình miêu tả. Sắc thái đó thể hiện qua những từ nào?
Trả lời:
- Những từ ngữ thể hiện sắc thái Nam Bộ:
+ Từ ngữ chỉ địa danh: Chà Là, Cái Keo, Cà Mau, Bọ Mắt, Năm Căn,...
+ Từ ngữ đậm cách nói Nam Bộ, gắn với đời sống con người Nam Bộ: ba khía, cận, cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, trấn, cút rượu,...
Câu 8 (trang 18 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Đoạn thơ của Xuân Diệu trong phần Đọc thêm có gì bổ sung cho bài văn này khi nói về Cà Mau?
Trả lời:
Nhà thơ Xuân Diệu còn nhấn mạnh vùng đất Cà Mau là địa đầu Tổ quốc, là máu thịt của đất nước, là mũi tàu Tổ quốc.
