Có ai đã từng nói rằng: “Sự thật là không tầm thường cho dù có phải đập vỡ thần tượng trong lòng người”. Còn Albert Camus lại cho rằng: “Người nào không biết đến những lời nói dối đẹp đẽ thì không biết đến sự thật đích thực”. Những ý kiến trên đã đem đến cho chúng ta những suy tư về sự thật và giả dối trong cuộc đời.

“Sự thật” là những điều có thật trong thực tế cuộc sống. Khi nói rằng “sự thật không tầm thường” là muốn khẳng định vai trò to lớn của sự thật trong cuộc sống. Còn hai chữ “thần tượng”, nếu xét về nghĩa đen có nghĩa là một pho tượng của thần thánh, nếu xét về nghĩa bóng là để ám chỉ những nhân vật được ngưỡng mộ và tôn sùng vượt qua mức bình thường thậm chí tới mức được xem như là thần thánh. Như vậy, ý kiến đấu tiên muốn nói về tầm quan trọng của sự thật. Đó là cho dù có phũ phàng xót xa đến đâu nhưng việc nói ra sự thật là cần thiết. “Nói dối” là nói sai, nói không đúng với thực tế cuộc sống. Nếu một lời nói dối dùng để che đậy một dã tâm muốn lừa lọc hay lấp liếm lỗi lầm mà con người đã gây ra thì đó là một lời nói dối sai trái mà cả nhân loại đều lên án. Còn “những lời nói dối đẹp đẽ” lại được xuất phát từ thiện tâm, muốn người nghe được an tâm được yên lành và được hạnh phúc. Căn cốt của lời nói dối này là xuất phát từ chữ tâm và chữ tình. Ý kiến thứ hai khẳng định: “Người nào không biết đến những lời nói dối đẹp đẽ thì sẽ không biết đến sự thật đích thực” là muốn nhắc nhở con người chỉ nói dối khi bảo vệ người ta yêu thương bởi sự thật đích thực đằng sau đó là cả một tấm lòng yêu thương bao dung độ lượng.

Người Trung Hoa có câu: “Trung ngôn nghịch nhĩ” (lời nói thật tuy rằng khó nghe nhưng vẫn dễ chịu hơn lời nói ngọt ngào man trá). Con người ta nên sống thật với chính mình vì con người là một thể thống nhất giữa thể xác và tinh thần. Nếu không sống thật với chính mình, con người sẽ gây ra những đau khổ tai họa cho gia đình và những người xung quanh, đặc biệt là cho chính bản thân. Nếu cứ mãi mang một bộ mặt giả tạo, con người cũng không thể sống tốt và như thế không thể đem đến hạnh phúc cho những người xung quanh. “Sự thật là không tầm thường cho dù có phải đập vỡ thần tượng trong lòng người” bởi mọi mối quan hệ cá nhân, gia đình hay xã hội đều được xây dựng trên nguyên tắc sự chân thành và trung thực mới có thể duy trì tốt đẹp. Chỉ khi ấy, con người mới có thể sống thanh thản và ung dung. Sự thật ấy dù cho phải “đập vỡ đi thần tượng trong lòng” tức là phải bỏ những gì lung linh, tốt đẹp nhất thì con người vẫn cần biết đến sự thật hơn là giả dối. Chỉ có như vậy, lòng tin mới trọn vẹn.

Một nhà kinh doanh trung thực sẽ được khách hàng tin dùng sản phẩm. Một nhân viên nếu sống thật với chính mình sẽ được đồng nghiệp tin yêu, cấp trên tin tưởng và công việc thăng tiến. Một học sinh nếu trung thực trong học tập sẽ được bạn bè khâm phục, thầy cô tin tưởng. Bên cạnh đó có những lời nói thật không mấy tốt đẹp. Những lời nói lỗ mãng và vô tâm, những lời nói làm tắt đi niềm hy vọng của người khác liệu có phải là lời nói thật mang giá trị tốt đẹp?

Nhưng có những lời nói dối lại mang một giá trị thật tốt đẹp. Đó là khi lời nói dối ấy không gây hại cho người khác mà ngược lại còn đem đến sự an bình cho người nghe. Một bác sĩ điều trị ung thư. Khi biết bệnh nhân của mình không sống được bao lâu nhưng không nói thẳng với họ là: “Ông không còn hy vọng gì nữa” hay “Ông sắp chết”. Vị bác sĩ ấy chọn cách nói dối người bệnh để họ có niềm tin chống chọi với bệnh tật: “Cơ hội chữa khỏi là rất cao”. Câu chuyện về người cha nọ chưa bao giờ nói dối bất kỳ ai. Nhưng khi đứa con trai nhỏ hỏi ông: “Có ông già noel thật không?”, người cha đã trả lời: “Tất nhiên là có rồi”. Lời nói dối ấy xuất phát từ mong muốn đem đến niềm vui cho đứa con của mình. Nói dối đôi khi không hẳn là xấu. Đó là khi người ta nói dối để làm cho lòng người thêm tin yêu, hạnh phúc hơn. Tuy vậy, chúng ta cũng nên hạn chế nói dối bởi xét đến cùng cội nguồn của cái đẹp vẫn là sự thật. Hơn nữa, nếu đã nói dối một lần thì có thể nói dối nhiều lần tiếp theo. Lời nói dối này chồng lên lời nói dối khác sẽ khiến niềm tin dành cho chúng ta bị mất đi.

Có thể thấy, trung thực chính là những đức tính hàng đầu ai cũng cần phải có. Mỗi người nên nhận thức được rằng để nói ra sự thật vốn không dễ dàng nhưng nó là điều cần thiết. Đôi khi trong cuộc sống, những lời thiện chí cũng đem lại ý nghĩa tốt đẹp cho những người chúng ta yêu thương. Khi còn là một học sinh, chúng tôi vẫn luôn ý thức rèn luyện đức tính trung thực trong học tập, nhất là trong thi cử (không quay cóp, chép bài bạn) và trong cuộc sống. Từ đó, mỗi học sinh sẽ trở thành những tấm gương tốt.

Hai ý kiến trên đều là những gợi ý đúng đắn để chúng ta lựa chọn một cách sống tốt đẹp. Ngay từ bây giờ, mỗi người cần xây dựng cách sống thật với bản thân với bạn bè, gia đình và những người xung quanh để không còn những lời nói dối.