Trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích, Nguyễn Du đã giúp ta thấy được những phẩm chất của Kiều trong tám câu thơ bày tỏ nỗi lòng với Kim Trọng và cha mẹ. Trong câu, tình cảm, nỗi lòng của Kiều hướng về trước hết là với Kim Trọng - người nàng yêu thương. Sự nhớ thương của Kiều dành cho Kim Trọng không hề vô lí bởi lẽ nàng nợ Kim Trọng rất nhiều. Còn với cha mẹ, phần nào tấm lòng của Kiều đã được thể hiện qua hành động bán mình. "Dưới nguyệt chén đồng" là bởi lẽ nàng nhớ về đêm thề nguyền giữa nàng và chàng Kim. Người con gái nơi xa trăn trở cho tình lang đang "rày trông mai chờ". Kiều ý thức được những điều lầm lỗi mình làm với chàng Kim nên trăn trở, suy tư. Ở nơi "gốc bể bơ vơ", lòng nàng hướng về người tình với nhớ thương vô hạn khi ý thức về bản thân mình. Tấm son là tấm lòng nàng đã hoen ố và nàng cho rằng mình không xứng với chàng Kim. Ý thức về Kim Trọng là ý thức về tấm lòng trinh bạch. Còn với mẹ cha, tấm lòng của Kiều được bộc lộ qua từ "xót". Sự xót xa của nàng là tấm lòng của người con hiếu thảo khi nghĩ về cha mẹ ngày đêm mong chờ. Bản thân nàng cũng thấy tội lỗi và tự ý thức mình khi chẳng thể làm tròn đạo hiếu. Điển tích, điển cố "Quạt nồng ấp lạnh cùng Sân Lai gốc Tử" càng phản ánh chân thực tấm lòng người con da diết nhớ thương cha mẹ. Chữ hiếu vẫn luôn day dứt trong lòng nàng Kiều để nàng tự ý thức về thân phận mình.
