Ngay sau đó, vào ngày 15/5/1941 lịch sử, tại thôn Nà Mạ, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, tổ chức Hội Nhi đồng Cứu quốc (nay là Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh) đầu tiên được thành lập với 5 đội viên là Nông Văn Dền (tức Kim Đồng) được bầu làm Đội trưởng, Nông Văn Thàn (tức Cao Sơn), Lý Văn Tịnh (tức Thanh Minh), Lý Thị Nì (tức Thủy Tiên), Lý Thị Xậu (tức Thanh Thủy). Đảng Cộng Sản Việt Nam thành lập vào ngày 3/2/1930. Từ đó, phong trào đấu tranh chống đế quốc và phong kiến dưới sự lãnh đạo của Đảng ngày càng phát triển.
Bác Hồ với thiếu nhi vùng cao Việt Bắc.
Trong đấu tranh giành độc lập tự do, Bác Hồ và Đảng luôn quan tâm đến thế hệ trẻ vì đó là một lực lượng quan trọng trong công cuộc cách mạng cứu quốc, và chỉ 1 năm sau ngày thành lập, Đảng đã thấy rõ tầm quan trọng của việc thành lập tổ chức Đoàn, ngày 26/3/1931, tại Hội nghị lần thứ 2 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ra Nghị quyết thành lập tổ chức Đoàn Thanh niên, tiếp theo sau đó, tại Hội nghị lần thứ 8 của Trung ương Đảng vào tháng 5/1941, Trung ương Đảng đã ra quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh đoàn kết đánh Tây, đuổi Nhật, giành độc lập tự do cho dân tộc Việt Nam.
Từ những ngày đầu thành lập đến nay, theo sự nghiệp cách mạng vĩ đại của Đảng, Bác Hồ kính yêu và được Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phụ trách, từng thời kỳ, Đội trải qua các giai đoạn cách mạng với các tên gọi khác nhau:
- Năm 1941: Hội Nhi đồng Cứu quốc (sau đó đổi là Đội Thiếu nhi Cứu quốc);
- Năm 1949: Đội Thiếu nhi Tháng Tám.
- Tháng 2/1950: Đội Thiếu nhi Tháng Tám tách thành Đội Nhi đồng Tháng Tám và Đội Thiếu niên Tiền phong.
- Tháng 3/1951: Đội Thiếu nhi Tháng Tám.
- Ngày 4/11/1956: Đội Thiếu niên Tiền phong Việt Nam.
- Thể theo nguyện vọng của Đội viên thiếu nhi cả nước, ngày 30/1/1970 Ban chấp hành Trung ương Đảng quyết nghị cho Đội Thiếu niên, Đội Nhi đồng được mang tên Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh cho đến nay.
