1) Ngày 13-7-1885, Tôn Thất Thuyết lấy danh vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương.
=> Cuộc phản công kinh thành Huế thất bại, Tôn Thất Thuyết lấy danh vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương là nguyên nhân trực tiếp làm bùng nổ phong trào Cần Vương. do nhân dân ta hưởng ứng chiếu Cần Vương quyết tâm đấu tranh vì độc lập dân tộc. Khi có chiếu Cần Vương ban ra họ được văn thân sĩ phu tập hợp, lôi kéo đưa họ tham gia đâu tranh. Vì vậy họ tham gia một cách nhiệt tình, sáng tạo, tự giác. Chính sự tham gia đông đảo, tự giác của nông dân trong cả nước đã làm nên phong trào Cần Vương ở nước ta cuối thế kỉ XIX
Nội dung
Giai đoạn thứ nhất (1885 - 1888)
Lãnh đạo
Vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết, văn thân, sĩ phu yêu nước.
Lực lượng
Đông đảo nhân dân, có cả dân tộc thiểu số.
Địa bàn
- Rộng lớn, khắp Bắc và Trung Kì.
- Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Mai Xuân Thưởng ở Bình Định, đề đốc Tạ Hiện (Thái Bình), Nguyễn Thiện Thuật (Hưng Yên),…
Kết quả
Cuối năm 1888, do sự phản bội của Trương Quang Ngọc, vua Hàm Nghi rơi vào tay giặc và chịu án lưu đày sang An-giê-ri (Bắc Phi).
Đặc điểm
- Phong trào diễn ra dưới danh nghĩa “Cần vương”.
- Phát huy cao độ lòng yêu nước, huy động sự ủng hộ của đông đảo nhân dân.
- Nổ ra lẻ tẻ, rời rạc, chưa tạo thành sự liên kết giữa các cuộc khởi nghĩa.
Giai đoạn thứ hai (1888 - 1896)
Lãnh đạo
Văn thân, sĩ phu yêu nước.
Lực lượng
Đông đảo nhân dân, có cả dân tộc thiểu số.
Địa bàn
- Thu hẹp, quy tụ dần thành các trung tâm lớn, chuyển trọng tâm hoạt động lên vùng trung du và miền núi.
- Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Hùng Lĩnh do Cao Điển và Tống Duy Tân lãnh đạo, khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo,…
Kết quả
Năm 1896, phong trào Cần Vương chấm dứt.
Đặc điểm
- Mặc dù nhà vua đã bị bắt, phong trào vẫn diễn ra sôi nổi.
- Phát huy cao độ lòng yêu nước, huy động sự ủng hộ của đông đảo nhân dân.
- Nổ ra lẻ tẻ, rời rạc, chưa tạo thành sự liên kết giữa các cuộc khởi nghĩa.
Nguyên nhân bùng nổ
Chiếu Cần vương được đông đảo các tầng lớp nhân dân hưởng ứng vì đó là lời kêu gọi tâm huyết của một ông vua trẻ có tinh thần yêu nước và khẳng khái, mong muốn giành độc lập dân tộc.
do các cuộc khởi nghĩa trước của nhân dân bị triều đình cấu kết với thực dân Pháp đàn áp, nên qua chiếu Cần Vương họ cảm thấy rằng người đứng đầu đất nước là vua(đại diện cho giai cấp phong kiến, đại diện đất nước) đã đứng về phe mình, kêu gọi nhân dân đứng lên giải phóng đất nước, giải phóng dân tộc nên được đông đảo nhân dân hưởng ứng nhiệt tình. Chiếu Cần Vương đã thổi bùng ngọn lửa yêu nước đó trong mỗi con người.
-Dưới thời Nguyễn, kinh tế nông nghiệp sa sút, đời sống nông dân đồng bằng Bắc Kì vô cùng khó khăn, một bộ phận đã phiêu tán lên Yên Thế, lập làng, tổ chức sản xuất.
- Khi Pháp mở rộng chiếm đánh Bắc Kì, Yên Thế trở thành một trong những mục tiêu bình định của chúng.
=> Để bảo vệ cuộc sống của mình, nông dân Yên Thế đã đứng dậy đấu tranh.
diễn biến chính:
-1884 - 1892: nhiều toán nghĩa quân hoạt động dưới sự chỉ huy của Đề Nắm.
- 1893 - 1908: Nghĩa quân vừa xây dựng lực lượng vừa chiến đấu dưới sự chỉ huy của Đề Thám.
- 1909 - 1913: Pháp tập trung lực lượng tấn công Yên Thế, lực lượng nghĩa quân hao mòn. Ngày 10 - 2 - 1913, Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã.
ý nghĩa
Thể hiện tinh thần yêu nước chống Pháp của giai cấp nông dân. Góp phần làm chậm quá trình bình định của thực dân Pháp.
