Nói đến ca dao người ta nghĩ đến câu hát chữ tình thấm đẫm khát vọng,tâm tư, tình cảm, nỗi niềm của người dân lao động xưa.Có ý kiến cho rằng:"Ca dao là tiếng nói trái tim của người dân lao động".
Nhận định là hoàn toàn xác đáng vì ca dao được nảy sinh trong quá trình lao động và tập thể ,thể hiện rõ đời sống tinh thần của người dân lao động xưa .Lời thơ thường kết hợp với âm nhạc khi diễn xướng nhằm diễn tả thế giới nội tâm vô cùng phong phú và đa dạng của con người .
Không phải ngẫu nhiên mà nhiều người coi ca dao là tiếng nói trái tim của quần chúng nhân dân lao động mà vì tiếng nói ấy được khởi phát ,được rung lên từ trái tim ,tâm hồn yêu đời,lạc quan của người lao động.Khi tâm hồn ấy bắt gặp một hình ảnh đẹp trong cuộc sống ,một cảnh đẹp trong thiên nhiên hay va đập vào những tình huống, những biến cố trong cuộc sống.Lúc đó ca dao diễn tả nhiều cung bậc tình cảm trong các mối quan hệ giữa con người cá nhân với quê hương,đất nước,với gia đình,với cộng đồng và xã hội.
Hơn hết cả "Ca dao còn thể hiện sâu sắc những tình cảm tốt đẹp của nhân dân ta".Có thể nói chủ dề quen thuộc và phổ biến nhất trong ca dao là những câu hát về tình cảm gia đình,đây là những câu hát có âm điệu ngọt ngào,sâu lắng,thiết tha,diễn tả những tình cảm tốt đẹp thấm đấm những truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam.
Lời ca của người mẹ hát ru con ,âm điệu là lời ca dịu dàng sâu lắng ẩn chứa tình yêu thương vô bờ của mẹ đối với con và lời dặn dò sâu sắc:
"Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông"
Hay là lời của người con gái lấy chồng xa quê nhớ thương mẹ và quê nhà không biết chia sẻ cùng ai chỉ âm thầm chiều chiều đứng ra sau nhà ngó về quê mẹ gửi nỗi nhớ thương vào không gian thời gian bao la của vũ trụ:
"Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều"
Hay:
"Vẳng nghe chim vịt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau"
Tình cảm của con cháu thể hiện lòng biết ơn sâu nặng với ông bà tổ tiên :
"Con người có tổ có tông
Như cây có cuội như sông có nguồn"
Hoặc :
"Ngó lên luộc lạc mái nhà
Bao nhiêu luộc lạc nhớ ông bà bấy nhiêu"
Tình yêu thương của anh em trong nhà yêu thương,đùm bọc,gắn bó với nhau:
"Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay dỡ dần"
....
Tình cảm vợ chồng yêu thương,thủy chung son sắt với nhau:
"Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon
"Rủ nhau lên núi đốt than
Chồng mang đòn gánh vợ mang quang rành
Củi than nhem nhuốc với tình
Ghi lời vàng đá xin mình chớ quên"
Tiếng nói từ trái tim người lao động không chỉ dành cho gia đình mà còn mở rộng ra với cộng đồng xã hội.Tình cảm ấy thật bao la,thật cảm động nó thể hiện sâu sắc tình đồng bào yêu thương đùm bọc lẫn nhau mỗi khi ai đó gặp khó khăn hoạn nạn
Cao hơn tiếng hát cộng đồng ca dao còn thể hiện những cung bậc tha thiết cho quê hương dất nước ,con người.Ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước ,những sản vật của mỗi vùng miền:
"Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày dỗ tổ mùng mười tháng ba"
Từ hát đối đáp trong những ngày lễ hội mà nam thanh nữ tú nảy sinh tình yêu đôi lứa đây cũng là một đề tài ấn tượng trong thơ ca dân gian tình cảm ấy thật bao la cảm động ,các chàng trai cô gái đã mượn lời thơ để gửi gắm tình thương nỗi nhớ :
"Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền"
Hay:
"Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội mấy đèo cũng qua"
Ca dao là tiếng hát cất lên từ trái tim của những người lao động xưa.Họ sáng tác diễn xướng lưu truyền trong Làng xã heo dòng chảy của thời gian những lời ca ấy vừa chân thực vừa hồn nhiên giàu hình ảnh cảm xúc nhận điệu và cũng thật tinh tế sâu sắc.
Những bài ca dao ấy như dòng sữa ngọt ngào chảy vào tâm hồn mỗi người như lời ru của bà của mẹ bên cánh võng dưới lũy tre xanh mỗi trưa hè nắng lửa hay đêm đông giá lạnh.Những loài cá ấy nuôi dưỡng ta lớn lên cùng năm tháng vì vậy chúng ta phải biết giữ gìn trân trọng nó không chỉ tâm hồn người viết mà còn là khởi nguồn nền tảng của thơ ca hiện đại.
@MarySapcute
Xin ctlhn ạ!!!
