Đối với cách mạng Việt Nam, trên con đường tìm đường cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến nước Pháp cuối năm 1911 để tìm hiểu thực thể của chế độ thực dân, sau đó qua châu Phi, châu Mỹ, đến nước Anh rồi lại trở lại nước Pháp. Sau nhiều năm đi tìm hiểu các chế độ thuộc địa, được chứng kiến nhiều cuộc cách mạng, Người đã nghiền ngẫm nghiên cứu sách lược của các nhà tư tưởng lớn đồng thời trực tiếp tham gia phong trào hoạt động xã hội ở nước Pháp. Từ đó, Người thấy rõ phương hướng và con đường giải phóng dân tộc Việt Nam phải đi theo con đường của giai cấp vô sản, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Người nhận ra rằng: Nước thuộc địa làm cách mạng đánh đuổi chủ nghĩa thực dân phải kết hợp với cách mạng vô sản ở chính quốc. Tại Đại hội lần thứ V quốc tế cộng sản năm 1924, Nguyễn Ái Quốc đã có bản tham luận, nhấn mạnh tầm quan trọng của cách mạng giải phóng dân tộc và kêu gọi các Đảng tăng cường ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc. Năm 1925 khi về Quảng Châu, Trung Quốc, Người đã sáng lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên.

Sau đó (từ ngày 2 đến 7-2-1930) tại Cửu Long (Hương Cảng, Trung Quốc) chính Người chủ trì Hội nghị hợp nhất ba tổ chức Cộng sản ở Việt Nam là Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng, Đông Dương Cộng sản Liên đoàn, thành một đảng duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam, với mục tiêu lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam tiến hành giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng con người tiến lên chủ nghĩa xã hội. Người khởi thảo chính cương sách lược vắn tắt về con đường cách mạng mà nhân dân ta thực hiện là làm cách mạng giải phóng dân tộc ở giai đoạn thứ nhất, làm cách mạng xã hội chủ nghĩa là giai đoạn thứ hai. Thực hiện theo cương lĩnh ấy, Đảng ta, dân ta đã kiên trì thực hiện qua các cao trào cách mạng, từng bước tiến tới giành thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công.Tiếp sau đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, dân tộc ta, nhân dân, quân đội ta thực hiện thắng lợi hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ xâm lược. Chúng ta đã hoàn thành cách mạng giải phóng dân tộc, đưa cả nước thống nhất đi lên chủ nghĩa xã hội. Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, thử thách nhưng Đảng ta đã bình tĩnh sáng suốt khởi xướng và lãnh đạo thực hiện thành công bước đầu công cuộc đổi mới. Là một Đảng của giai cấp công nhân, lúc đầu đội ngũ đảng viên còn ít nhưng Đảng đã tập hợp được mọi lực lượng yêu nước và dân chủ, tham gia vào sự nghiệp cách mạng vĩ đại. Đội ngũ Đảng ta ngày càng đông và trưởng thành bổ sung lực lượng hùng hậu thực hiện sự nghiệp mà sứ mạng lịch sử dân tộc và đất nước giao phó.