Mùa xuân là nguồn cảm hứng bất tận trong thi ca. Vẻ đẹp của mùa xuân làm rung động bao tâm hồn nghệ sĩ, để rồi làm bùng nở những vấn thơ Trần đầy tình yêu thiên nhiên, cuộc sống. Trong nguồn cảm hứng đó, Thanh Hải cũng đắm say hương sắc của đất trời và gửi gắm những rung cảm của mình về mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ. Bài thơ là tác phẩm cuối cùng của ông, được viết vào tháng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi ông qua đời. Mùa xuân nho nhỏ là khúc ca say mê về tình yêu thiên nhiên, cuộc sống, thế hiện khát vọng sống cao đẹp của nhà thơ Thanh Hải.

Mùa xuân nho nhỏ ghi lại dòng cảm xúc thiết tha, say đắm và từ hai của Thanh Hải về mùa xuân của thiên nhiên, cỏ cây hoa lá, mùa xuân của đất nước. Từ đó, nhà thơ hướng lòng mình đến những tâm nguyện, khát khao được hoà nhập và dâng hiến trọn vẹn cho cuộc đời. 

 LĐ1 : 6 câu thơ đầu của bài thơ là những cảm xúc, trong trẻo của nhà thơ trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thiên nhiên xứ Huế. Nếu người họa sĩ dùng đường nét hình khối màu sắc, người nghệ sĩ dùng âm thanh giàu giai điệu. Con Thanh Hải thì là người khắc họa nên thiên nhiên đất trời xứ Huế, song điều thú zị ko chỉ thấm đẫm chất thơ mà còn thấm nhuần chất nhạc, chất hoạ.

Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ơi con chim chiền chiện 

Hót chi mà vang trời

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng.

LC1 :  Trong hai câu thơ đầu của bài thơ, bằng nét bút giàu chất nhạc và chất hoạ, nhà thơ Thanh Hải đã vẽ lên 1 bức tranh thiên nhiên đầy sắc Huế, vừa nên thơ vừa căng tràn nhựa sống. Bức họa mùa xuân mở ra 1 nét chấm phá đặc sắc : 

Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Vẻ đẹp và sức sống của xứ Huế được mở ra từ những hình ảnh bình dị nhưng giàu sức gợi cảm, giọng thơ nhẹ nhàng, tha thiết, rất phù hợp với diễn tả cảm xúc vui mừng của nhà thơ trước khung cảnh thiên nhiên đất trời vào xuân, giây phút đất trời chuyển mình kì diệu từ mùa đông giá lạnh sang mùa xuân ấm áp nhưng khiến thiên nhiên bừng lên sức sống, tâm hồn và ngòi bút nhà thơ thăng hóa. Nét bút tài hoa của người nghệ sĩ khi phác họa bức tranh mùa xuân được gợi ra từ những hình ảnh dòng sông, bông hoa, ở đây ko phải là sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời như bài Mùa xuân chín của Hàn Mặc Tử, cũng ko phải là Cành lê trắng điểm một vài bông hoa của Nguyễn Du mà là dòng sông, bông hoa thật thân thương mang nét đặc trưng của mùa xuân xứ Huế. Hình ảnh dòng sông xanh, bông hoa tím biếc đã gợi ra trước mắt người đọc 1 ko gian mùa xuân đầy màu sắc, tuổi trẻ. Và đặc biệt nổi bật trong ko gian ấy, bông hoa mùa xuân được tác giả miêu tả một cách tài tình qua nghệ thuật đảo ngữ. Động từ mọc được đặt ngay đầu câu thơ, đầu bài thơ chứa đựng cảm xúc ngạc nhiên, thú zị của nhà thơ trước sự xuất hiện của bông hoa lục bình hoặc bông hoa súng tím. Đặc biệt hơn nữa, từ mọc rất giàu giá trị tạo hình, gọi sự chuyển biến âm thầm của sự sống, sự trỗi dậy của vạn vật, của cỏ cây hoa lá trong mùa xuân. Đến đây ta có thể cảm nhận bông hoa giữa dòng sông mênh mông ko hề tạo cảm giác lẻ loi, đơn độc mà ngược lại hình ảnh ấy lại là sứ giả của mùa xuân làm nên 1 nét xuân kiểu hành, sống động đến lạ thường. Bên cạnh đó, vẻ đẹp của mùa xuân còn được thể hiện ở sự hòa sắc đầy chất hội hóa. Nghe thuật dựng hình, pha màu của bài thơ thật tại tình, sắc xanh yên bình, giàu sức sống của dòng sông xanh hoà với sắc tím của bông hoa đồng nội đã đem đến bức tranh mùa xuân thiên nhiên 1 cách dịu dàng, thơ mộng. Các sắc tím lung linh trong câu thơ mang đậm hồn xứ sở gợi lên 1 màu tím thủy chung, son sắt, nghĩa tình. Đó là tấm lòng thủy chung, trọn vẹn của nhà thơ dành cho đất nước. Như vậy chỉ vài nét chấm phá nhưng bằng nghệ thuật dựng hình, pha màu bằng ngôn ngữ vô cùng tinh tế kết hợp với đảo cú cấu trúc ngữ pháp, tác giả đã vẽ ra cả ko gian mùa xuân đậm chất hội hóa. Đó là ko gian cao rộng với dòng sông, mặt đất, bầu trời bao la với sắc xanh yên bình, đầy sức sống của dòng sông Hương, sắc tím nổi trội của bông hoa đồng nội đầm đà, nồng ấm của dòng sông xanh. Tất cả mang đến cho mùa xuân thiên nhiên 1 nét dịu dàng, thơ mộng đậm phong vị của mùa xuân xứ Huế. 

LC2 : Bức tranh thiên nhiên mùa xuân ấy càng trở nên rộn ràng vì tiếng chim chiền chiện 

Ơi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời

Bức tranh thiên nhiên của Thanh Hải không chỉ có dòng sông xanh, bông hoa tím biếc mà ở những dòng thơ trên, không gian mùa xuân được mở ra thật thoáng đãng và trong lành, ấm áp sự sống với hình ảnh chim chiền chiện - một nét dân dã của quê hương xứ Huế .Với âm thanh trong trẻo của tiếng chim chiền chiện đã trở thành một hình tượng nghệ thuật độc đáo. Với hình ảnh này, bức tranh thiên nhiên mùa xuân không chỉ có màu sắc mà còn vấn vương chất nhạc. Chất nhạc trong tâm hồn của nhà thơ - chất nhạc của đồng quê hòa với chất nhạc của thiên nhiên vạn vật. Đặc biệt hơn cả là trong câu thơ Ơi con chim chiền chiện, Thanh Hải đã trở thành một hình tượng nghệ thuật độc đáo. Với hình ảnh này, bức tranh thiên nhiên mùa xuân không chỉ dừng lại... (mk đi ăn tối đừng vote vội nhé!!!)

Là tác phẩm cuối cùng của nhà thơ Thanh Hải, được viết vào tháng 11 - 1980, bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của ông dã diễn đạt cảm hứng đón nhận thanh sắc, đất trời mùa xuân, cảm nhận đầy tự hào về bước đi lên thanh xuân của đất nước. Đồng thời, bài thơ cũng là một tâm nguyện dâng hiến sức xuân trong cuộc sống cách mạng của đất nước.

Bài thơ đi theo một mạch cảm xúc bắt đầu từ những cảm xúc trực tiếp trước vẻ đẹp của sức sống mùa xuân xứ Huế từ đó liên tưởng tới mùa xuân của đất nước, của cách mạng. Sau đó đẩy mạnh cảm xúc đến những ước nguyện của bản hoà ca cuộc đời. Và cuối cùng, bài thơ lại trở về với cảm xúc thiết tha tự hào qua làn điệu dân ca xứ Huế.

Bài thơ mở đầu bằng bức tranh thiên nhiên mùa xuân mang sắc màu và âm thanh quen thuộc của đồng quê được vẽ bằng hình ảnh bình dị, chọn lọc, gợi cảm. Cảm xúc trước mùa xuân của tác giả mở ra thật ngỡ ngàng, không gian dường như tươi mới hơn, thánh thót hơn.

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Đó là màu tím biếc của bông hoa dân dã soi bóng dưới dòng sông trong xanh. Đặc biệt là tiếng chim chiền chiện trong trẻo, loài chim cất tiếng hót báo hiệu tin vui, đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho con người. Từ "ơi" cảm thán biểu lộ niềm vui ngây ngất trước đất trời xuân. Tất cả gợi cho ta cảm giác một không gian bận bịu và chắt chiu. Hai tiếng "hót chi" là giọng điệu thân thương của người dân Huế được tác giả đưa vào diễn tả cảm xúc thiết tha giữa người với tạo vật. Ngắm dòng sông, nhìn bông hoa đẹp, nghe chim hót, nhà thơ bồi hồi sung sướng:

Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Tiếng chim chiền chiện thả vào không gian trong suốt của mùa xuân được cảm nhận thành từng giọt mang màu sắc long lanh. Điều đó cũng chứng tỏ một tâm hồn thi sĩ nhạy cảm, một tấm lòng thiết tha yêu mến cuộc sống tươi đẹp này. "Đưa tay... hứng" là một cử chỉ bình dị mà trân trọng, thể hiện sự xúc động sâu xa.. Thanh Hải đã vẽ nên một bức tranh xuân đẹp tươi và đáng yêu vô cùng. Đó là vẻ đẹp và sức sống mặn mà của đất nước vào xuân.

Từ mùa xuân của thiên nhiên, đất trời, dẫn đến cảm nhận về mùa xuân của đất nước. Sự chuyển mạch ấy là tự nhiên và hợp lí. Bởi mùa xuân là "lộc" đất trời của chung mọi người.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ

"Lộc" ở đây có thể hiểu là sức mạnh dân tộc, "lộc trải dài nương mạ" là sự hối hả xôn xao cho một mùa màng mới, cho đồng ruộng vẫn mãi mãi bạt ngàn một màu xanh. "Người cầm súng và "người ra đồng" là hai lực lượng chính dựng xây Tổ quốc. Đây là mùa xuân trách nhiệm gắn với ý thức bảo vệ dân tộc. Câu thơ mang một ý nghĩa sâu sắc: Người ra trận phải đổ máu, người ra đồng phải đổ mồ hôi nước mắt. Máu, mồ hôi, nước mắt của nhân dân ta đã góp phần giữ lấy mùa xuân mãi mãi của dân tộc.

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

Biết bao nhiêu mùa xuân ông cha ta đánh giặc giữ nước, bao nhiêu mùa xuân lập chiến công chống quân xâm lược "vất vả và gian lao". Thanh Hải tự hào khi nghĩ về đất nước với bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước. Đất nước như vì sao sáng vượt qua vất vả và gian lao để đi lên phía trước. Từ "cứ" đặt đầu câu thơ như một sự khẳng định, thể hiện một chân lí đơn giản mà thiêng liêng. Có thể nói bao nỗi nhọc nhằn, đắng cay của dân tộc được đáp lại bằng những mùa xuân tiếp nối vô tần. Đó là lòng tự hào, lạc quan, tin yêu của nhà thơ đối với đất nước, với dân tộc.

Rung cảm thiết tha trước mùa xuân đất nước, nhà thơ bộc bạch một ước nguyện chân thành:

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào họa ca
Một nốt trầm xao xuyến.

"Con chim hót" để gọi xuân về, mang hạnh phúc yên vui cho mọi người, "một cành hoa" để tô điểm cho núi sông, một nốt nhạc trầm "xao xuyến" trong khúc ca phấn chấn tự hào động viên, khích lệ. Chữ "tôi" ở khổ thơ đầu được thay thế bằng chữ "ta" đầy hào hứng, sảng khoái, nó thể hiện tư thế hòa mình của nhà thơ vào cuộc sống, vào mùa xuân đến với mọi người.

Mỗi người cống hiến "một mùa xuân nho nhỏ" đã là một: cuộc dâng hiến thật đầy đủ, thật trọn vẹn.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dà là khi tóc bạc

Nếu có ý thức hết mình, sống hết mình, lao động hết mình thì mùa xuân làm gì có tuổi? Mùa xuân nho nhỏ là một ẩn dụ đầy sáng tạo khắc sâu ý tưởng: "Mỗi cuộc đời đã hóa núi sông ta" (Nguyễn Khoa Điềm). "Nho nhỏ" và "lặng lẽ" là cách nói khiêm tốn, chân thành. "Dâng cho đời" là lẽ sống đẹp, cao cả. Thanh Hải như nhắc ta hãy sống cho tất cả, sống cho tình thân ái bao la và sống để cống hiến toàn vẹn cho đất nước, cho cuộc đời. Phải chăng đây chính là điều mong ước tột cùng đã đi theo tác giả suốt cuộc đời? Dù vẫn biết ngày mai rất có thể sẽ phải từ giã cõi đời này nhưng tiếng thơ Thanh Hải vẫn tràn ngập niềm tin và hi vọng vào cuộc sống.

Khổ thơ cuối là tiếng hát yêu thương:

Mùa xuân – ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.

Nam ai, Nam Bình là hai giai điệu nổi tiếng của xứ Huế từ bao đời nay. Câu hát truyền thống ấy đi mãi cùng trái tim một người con đến giây phút cuối cùng vẫn còn mong mỏi mãnh liệt hơn bao giờ hết khát vọng cống hiến vẹn toàn cho quê hương đất nước.

Bài thơ được viết theo thể thơ năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, thiết tha gần gũi vừa thể hiện nguyện ước chân thành, tha thiết vừa như dựng lên một lẽ sống cao đẹp, cống hiến hết mình, bền bỉ mà âm thầm, lặng lẽ.