1)Trong bài thơ có 2 lần âm thanh của tiếng chim tu hú xuất hiện, mỗi lần âm thanh ấy lại gợi lên ý nghĩa, giá trị liên tưởng khác nhau.
– Tiếng chim tu hưở đầu bài thơ là tín hiệu của mùa hè. Âm thanh ấy đã đánh thức tất cả , mở ra thế giới rộn ràng, tràn đầy sức sống của mùa hè.
– Tiếng chim tu hú ở cuối bài lại khiến cho người chiến sĩ đang bị giam cần cảm thấy hết sức đau khổ, bực bội.
Nhưng ở cả hai câu, tiếng tu hú đều là tiếng gọi tha thiết của thế giới thanh bình ngoài kia như càng giục giã người tù thoát khỏi cảnh ngục tù để về với tự do, với thế giới bên ngoài.
Như vậy, âm thanh của tiếng chim tu hú đều là tiếng gọi tha thiết của thế giới thanh bình ngoài kia như càng giục giã người tù thoát khỏi cảnh ngục tù để về với thế giới tự do, với thế giới bên ngoài. 2) Khi con tu hú sáng tác vào tháng 7/1939 tại nhà lao Thừa Phủ (Huế), khi tác giả bị giam vào đây. Trước đó, ở lứa tuổi 18, vừa bắt gặp lý tưởng cộng sản, Tố Hữu đang hang say hoạt động cách mạng với niềm hân hoan phơi phới , bỗng bị giam trong nhà lao chật chội, ngột ngạt. Bởi vậy tâm trạng tác giả lúc này thấy đau khổ, bức bối, khao khát được tự do. Bài thơ được sáng tác trong cảnh ngộ và tâm trạng,cảm xúc ấy. 3)
Cảnh mùa hè được miêu tả rất sinh động:
– Rộn rã âm thanh: âm thanh tu hú, âm thanh tiếng ve.
– Rực rỡ sắc màu: Màu vàng của bắp, màu hồng của nắng
– Hương vị: Chín, ngọt
– Không gian cao rộng và sáo diều chao lượn tự do…
Các từ miêu tả đi kèm với các từ chỉ sự vận động của thời gian (đang chín), sự mở rộng của không gian (càng rộng, càng cao), sự náo nức của ảnh vật (đôi con diều sáo, lộn nhào tầng không). Một mùa hè tràn đầy sinh lực.
Điều độc đáo là tất cả những cảm nhận ấy hiện lên trong tâm hồn của nhà thơ qua âm thanh tu hú. Những cảnh sắc đẹp đẽ của mùa hè cho ta thấy trí tưởng tượng hết sức phong phú của nhà thơ. Đó là mùa hè đẹp đẽ, là khung trời tự do, tràn đầy sức sống.
