rong lời tựa sách 101 truyện ngày xưa, Tô Hoài viết: "Bấy lâu, tôi vẫn ham thích viết cổ tích". Theo chia sẻ, hứng thú viết lại truyện cổ của nhà văn được hình thành từ nhiều lý do khác nhau.
Trước hết, đó là nỗi ám ảnh dai dẳng của ông về "những câu chuyện lạ lùng" được nghe bà ngoại kể trong thời thơ ấu. Đó là chuyện con người quan hệ cộng sinh với loài vật, với lực lượng thần tiên ma quỷ, là con chó có nghĩa, cái cây biết che chở người lành…
Theo ông, truyện kể dân gian dù hoang đường đến đâu vẫn đều thấm đượm ý nghĩa nhân sinh, rất có ích cho trẻ em ở bất cứ thời đại nào.
Mặt khác, Tô Hoài cũng hàm ơn những nhà sưu tầm, biên soạn truyện cổ đi trước như Lê Thánh Tông, Nguyễn Dữ, Phạm Đình Hổ, Nguyễn Trọng Thuật, Trương Vĩnh Ký…
Chính nhờ công trình của họ, ông biết được nguồn truyện kể dân gian rất phong phú. Cũng từ họ, ông được khơi dậy ước mơ, muốn như Đồ Nam Tử Nguyễn Trọng Thuật "làm được bài thơ về cái đảo hoang ấy một lần nữa" (Tựa sách Đảo hoang).
Như vậy, truyện cổ dân gian đã thấm vào tâm hồn Tô Hoài bằng nhiều con đường khác nhau, làm thành vốn sống giúp ông ngay khi biết cầm bút. "Những chuyện ngày đêm ám ảnh vẩn vơ này cứ tự nhiên là những chuyện trước nhất tôi viết ra" (Tựa 101 truyện ngày xưa).
Tô Hoài có nhiều lý do khi viết lại truyện cổ, nhưng dù để "đọc chơi" hay "gửi toà báo", sâu xa cũng là để bày tỏ "tâm tình của tôi với ơn huệ ông bà". Ông sẽ kể tiếp những câu chuyện lạ lùng xưa, gắn nối truyện kể dân gian với trẻ em thời hiện đại.
