Hôm nay tôi trở về đây, mái trường thân yêu nơi quê cha đất tổ, một thời gắn bó tuổi thơ.Cảm giác cứ lâng lâng nghẹn ngào khó tả.Hàng cây Xà Cừ cao vút tỏa cành lá xum xuê che cả khoảng đất rộng của trường. Gió đưa cành lá vi vu như lời tâm sự, lời kể về những kỉ niệm mái trường.
Khi tôi lớn lên đi học cấp 2 vào niên khóa 1980-1983.Trường tôi ngày ấy còn thiếu thốn lắm.Cả nhà trường chỉ có vỏn vẹn 2 phòng học tường xây mái ngói. Lớp C chúng tôi cùng nhiều lớp khác phải học phòng tranh tre nứa lá. Tôi nhớ như in cứ vào khoảng đầu năm học mới nhà trường kêu gọi phụ huynh làm trường. Mỗi học sinh 4 cái tranh , 1 cây tre còn ngày công thì phải làm xong phòng học. Phụ huynh rất phấn chấn tích cực đi đi lao động. Khung cảnh thật rộn ràng trên đường quê ngõ xóm, sân trường. Người chẻ tre, chẻ lạt, người dựng nhà, vui nhất là cánh trét phên đất, bùn té lấm lem.
Còn bàn ghế thì phải nói, cái cao cái thấp, xộc xệch góp nhặt, chằng néo.Bảng đen có 2 chân hôm nào lớp không làm trực nhật quẹt cây chuối với than nhọ nồi là hôm đó trắng bệch. Thầy cô cứ đùa: “ Có em nào có than không cho thầy 1 cục…”.
Tôi cứ nhớ như in thời tôi học hình ảnh của Thầy Cương hiệu trưởng. Thầy quê ở xã Đức La, thầy nổi tiếng là nghiêm, hễ có học trò nào nghịch ngợm là thầy cho ăn roi ngay. Tôi nhớ một lần chúng tôi bị ăn roi của thầy là do nghịch ở cổng trường. Cổng trường trời mưa trơn như đỗ mỡ. Mấy đứa chúng tôi đội mưa chơi trò trượt bùn, khi cuối đường trượt là phải bám vào cây xà cừ để khỏi ngã ( Cây xà cừ đã lớn 2 người ôm không xuể mà hồi đố mới chỉ bằng bắp tay), cây ngã nghiêng. Thầy bắt chúng tôi cho mỗi đứa ba roi nhớ đời. Nhưng Thầy cũng rất quan tâm đến lớp, đến trường và có tình thương yêu học trò hết mực.Nhà thầy ở xa, cách trở đi về nhiều hôm thầy phải ở lại trường.Thầy thường đi thực tế, mấy đứa lười học ban đêm là thầy biết. Đáng nhớ nhất là một lần thầy vào xóm bắt gặp hai bà hang xóm đang chửi nhau, văng ra lời tục tỉu. Thầy nói: “ Các bà làm hư học trò của Tôi, chửi thế học trò nó bắt chước hư mất” . Hai bà nghe lời khuyên chân tình hạ hỏa.
Thầy cô thời đó do hoàn cảnh đất nước khó khăn nên vất vả lắm. Gạo lương tem phiếu thời bao cấp, các thầy cô phải đi mượn ruộng, vỡ hoang để cấy lúa trồng khoai vất vả vô cùng mong kiếm thêmthu nhập nuôi sống gia đình. Kinh tế thiếu thốn, cơ sở vật chất nghèo nàn, học sinh đông có lớp45- 47 em. Nhưng ở thầy cô nào cũng rất nhiệt tình giảng dạy, yêu thương trách nhiệm với học trò. Hình ảnh thầy cô thân yêu luôn để lại trong tôi bao hoài niệm như Thầy Cương, thầy San, thầy Thịnh, cô Đào Vân, cô Đào Hải, cô Cô Thành, Cô Ngân, cô Liên, Thầy Dũng, thầy Ngọc…. Tôi học đều các môn học, riêng môn văn thường cô phê là nghèo ý. Tôi nhớ mãi tiết học Tập làm văn cô nhắc đi nhắc lại” Chữ đầu câu phải lùi vào một chữ”. Tôi nhớ như in giờ học môn Hóa cô Đào Hải khi cho Natri tác dụng với nước, phản ứng tỏa nhiệt, Natri cứ xoay vòng vèo trong cốc thí nghiệm thích ghê. Cốc nước nóng lên bọn tôi cứ nhao nhao: “ Thưa cô cho em sờ cái”- vui quá.
Hồi đó hàng năm khoảng Tết nguyên đán xong, trường tôi lại háo hức đón các đoàn thực tập sinh.Thầy cô trẻ măng, bạn nào cũng thích.Nhiều tiết dạy chúng tôi làm ồn, ỏng ẻo, cô dỗ không được bật khóc nhưng giờ ra chơi cả bọn lại xúm xít bên cô. Chúng tôi được cô dạy cho mấy bài hát đến bây giờ vẫn thục bóc, đó là bài: “ Em vẽ quê hương”, “ Em yêu chiếc khăn quàng đỏ” Thỉnh thoảng tôi vẫn nghêu ngao một mình.
Vui hơn cả là những đêm đi trực trường. Hồi ấy, nhà trường hàng rào tre, cổng trường cũng bằng tre, lớp học không có cửa, tạm bợ.Sợ mất bàn ghế nên lớp nào cũng thay nhau trực đêm. Được cô giáo phân công bọn con trai cứ nhao nhao, thưa cô cho em đi với. Được phân công thế là đứa nào đứa nấy ở nhà nấu cơm ăn sớm lắm 5h chiều là í ới lục tục kéo nhau đến trường. Ôi rồi, bao trò nghịch ngợm quỷ sứ . Đuổi nhau, vào xóm trộm quả, đánh trò trốn tìm, tàu bay, đánh bi, đánh đáo..Đứa đưa chăn, đứa đưa chiếu, đứa đưa đèn dầu hỏa. Rồi màn đêm buông xuống cả bọn tổ chức học bài, đứa này một câu, đứa kia một câu tranh luận sôi nổi lắm. Cả bọn xếp bàn ghế làm giường, cái cao, cái thấp khập khiểng, ngủ dậy đau cả lưng. Ngủ không màn,chăn trùm kín đầu, bầy muỗi đói vo ve. Sáng dậy đứa nấy mặt mày nhem nhuốc, có đứa nốt muỗi cắn tấy đỏ.Thu dọn bàn ghế về chổ cũ, xếp chăn chiếu ra về chuẩn bị cho buổi học mới. Bây giờ nghỉ lại tuổi thơ hồn nhiên trong trẻo lại nghỉ đến câu nói “ Bao giờ cho đến ngày xưa”.
Tốt nghiệp cấp 2 ( Lớp 7 nay là lớp 9) bọn tôi thi vào cấp 3. Học với nhau đứa cùng lớp, đứa khác lớp nhưng đi chung về cùng, vẫn mi tau là chuyện bình thường.
Tạm biệt mái trường cấp 3 bọn chúng tôi “ Mỗi người mỗi ngã”, ngày hội lớp hội khóa mới gặp lại nhau, vẫn hàn huyên bao chuyện thủa hàn vi.
Tôi theo nghề dạy học, công tác tại vùng núi Vụ Quang. Ba đứa em tôi lớn lên đi học trường nhà, rồi theo nghề bố mẹ và anh nó. Bố mẹ tôi giảng dạy tại trường Nguyễn Biểu đến tuổi về hưu.
Đi công tác xa nhà lòng mong có ngày trở về giảng dạy nơi mái trường quê hương.Cũng là cơ duyên với mái trường.Năm học 2013- 2014 tôi được cấp trên điều động về giảng dạy trường nhà.Cảnh vật bây giờ đã khác xưa nhiều lắm. Nhà cao tầng mấy dãy, sân chơi bãi tập thênh thang, học trò của 4 xã về đây theo học đông lắm. Hàng cây Xà cừ năm nao bằng bắp tay, bắp chân nay thành cây cổ thụ, cành lá xum xuê, rễ to khỏe lắm bám chặt vào đất.
Năm tháng cứ trôi đi thật nhanh, dòng thời gian cứ chảy, bao thế hệ học trò bỡ ngỡ bước bào trường rồi lưu luyến chia tay. Thầy cô vần miệt mài, tận tâm tận lực vững tay chèo, dìu dắt bao thế hệ học trò dẫu muôn vàn khó khăn gian khó, để mãi mãi cho cây đời xanh tươi, đỏ thắm. Hàng cây hùng dũng hiên ngang trong gió mưa bảo tố,vẫn vi vu lá cành tỏa bóng rợp sân trường.
Thầy cô giáo cũ người còn, người mất, bạn bè tôi muôn nẻo đường đời… ngày kỉ niệm 70 năm chắc về đông đủ.