Chất rắn là một trạng thái của vật chất, ở điều kiện nhiệt độ và áp suất cố định, chất rắn giữ nguyên được thể tích riêng và hình dạng riêng xác định.
I - CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc tinh thể hay tinh thể là cấu trúc tạo bởi các hạt (nguyên tử, phân tử, ion) liên kết chặt với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trật tự hình học không gian xác định gọi là mạng tinh thể, trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
Ví dụ: Tinh thể muối ăn: \(NaCl\)
.png)
Chất rắn có cấu trúc tinh thể được gọi là chất rắn kết tinh (hay chất rắn tinh thể)
2. Đặc tính của chất rắn kết tinh
- Chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt nhưng có cấu trúc tinh thể khác nhau thì tính chất vật lý cũng khác nhau.
Ví dụ: Kim cương và than chì:
.png)
- Mọi chất rắn kết tinh (ứng với một cấu trúc tinh thể) có một nhiệt độ nóng chảy xác định không đổi ở mỗi áp suất cho trước.
Ví dụ: Ở áp suất 1am: Nước đá nóng chảy ở 00C, thiếc nóng chảy ở 2320C, ...
- Các chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể hoặc chất đa tinh thể.
+ Chất rắn đơn tinh thể có tính dị hướng
+ Chất rắn đa tinh thể có tính đẳng hướng.
3. Ứng dụng của chất rắn kết tinh
- Kim cương: đồ trang sức, mũi khoan, dao cắt, mài đá, ...
- Các chất rắn đơn tinh thế như Si, Ge: ứng dụng trong các linh kiện bán dẫn.
- Các kim loại như vàng, bạc, đồng, ...: dùng trong các bảng mạch điện tử của ngành công nghiệp hiện đại.
- Các kim loại và hợp kim được sử dụng phổ biến trong xây dựng, công nghiệp luyện kim, chế tạo máy, ...
II - CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Chất rắn vô định hình không có cấu trúc tinh thể, do đó không có dạng hình học xác định, không có nhiệt độ nóng chảy (hoặc đông đặc) xác định và có tính đẳng hướng.
Ví dụ:
+ Thủy tinh, nhựa đường, các chất dẻo, ...
+ Một số chất rắn như lưu huỳnh, đường, ... có thể tồn tại ở dạng tinh thể hoặc vô định hình
- Các chất rắn vô định hình như thủy tinh, các loại nhựa, cao su, ... đã được dùng phổ biến trong nhiều ngành công nghệ khác nhau do có nhiều đặc tính rất quý (dễ tạo hình, không bị gỉ, không bị ăn mòn, giá thành rẻ, ...)
