| SỞ GD&ĐT ….. TRƯỜNG THPT …. ĐỀ CHÍNH THỨC | THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG BỒI DƯỠNG LẦN 3 NĂM HỌC 2017 – 2018 MÔN THI: NGỮ VĂN 12 Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề) |
Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
– Nín đi em, bố mẹ bận ra tòa!
Chị lên bảy dỗ em trai ba tuổi
Thằng bé khóc, bụng chưa quen chịu đói
Hai bàn tay xé áo chị đòi cơm.
Bố mẹ đi từ sáng, khác mọi hôm
Không nấu nướng và không hề trò chuyện
Hai bóng nhỏ hai đầu ngõ hẻm
Cùng một đường sao chẳng thể chờ nhau?
Biết lấy gì dỗ cho em nín đâu
Ngoài hai tiếng ra tòa vừa nghe nói
Chắc nó nghĩ như ra đồng, ra bãi
Sớm muộn chi rồi bố mẹ cũng về…
( trích bài thơ Hai chị em, Vương Trọng, 1985)
Câu 1. Xác định thể thơ và phong cách ngôn ngữ của văn bản?(0.5đ)
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ trong câu thơ Hai bóng nhỏ hai đầu ngõ hẻm? (0.75đ)
Câu 3. Anh/ chị hiểu điều gì qua hai câu thơ: Chắc nó nghĩ như ra đồng, ra bãi/Sớm muộn chi rồi bố mẹ cũng về… (0.75đ)
Câu 4. Thông điệp mà anh/ chị tâm đắc nhất qua văn bản là gì ? Nêu lí do vì sao tâm đắc thông điệp đó.(1.0đ)
Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về nỗi đau của những đứa trẻ trong cuộc sống hôm nay được gợi ở phần Đọc hiểu.
Câu 2. (5,0 điểm)
“Sáng hôm sau, mặt trời lên bằng con sào, Tràng mới trở dậy. Trong người êm ái lửng lơ như người vừa ở trong giấc mơ đi ra. Việc hắn có vợ đến hôm nay hắn vẫn còn ngỡ ngàng như không phải.
Hắn chắp hai tay sau lưng, lững thững bước ra sân. Ánh nắng buổi sáng mùa hè sáng lóa xói vào hai con mắt còn cay sè của hắn. Hắn chớp chớp liên hồi mấy cái, và bỗng vừa chợt nhận ra, xung quanh mình có cái gì vừa thay đổi mới mẻ, khác lạ. Nhà cửa, sân vườn, hôm nay đều được quét tước, thu dọn sạch sẽ gọn gàng. Mấy chiếc quần áo rách như tổ đỉa vẫn vắt khươm mươi niên ở một góc nhà đã thấy đem ra sân hong. Hai cái ang nước vẫn để khô cong ở dưới gốc ổi đã kín nước đầy ăm ắp. Đống rác mùn tung bành ngay lối đi đã hót sạch.
Ngoài vườn người mẹ đang lúi húi giẫy những búi cỏ mọc nham nhở. Vợ hắn quét lại cái sân, tiếng chổi từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất. Cảnh tượng thật đơn giản, bình thường nhưng đối với hắn lại rất thấm thía cảm động. Bỗng nhiên hắn thấy hắn thương yêu gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng. Hắn đã có một gia đình. Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy. Cái nhà như cái tổ ấm che mưa che nắng. Một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng. Bây giờ hắn mới thấy hắn nên người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này. Hắn xăm xăm chạy ra giữa sân, hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà”.
(Trích Vợ nhặt – Kim Lân, Ngữ văn 12, tập hai. NXB Giáo dục, 2008, tr.30)
Cảm nhận của anh/chị về tâm trạng của nhận vật Tràng trong đoạn trích trên. Liên hệ với tâm trạng nhân vật Chí Phèo vào buổi sáng sau khi gặp Thị Nở (Truyện Chí Phèo, Nam Cao) để bình luận ngắn gọn về tư tưởng nhân đạo của mỗi nhà văn.
———–HẾT———-
HƯỚNG DẪN CHẤM
| Phần | Câu/Ý | Nội dung | Điểm |
| I | Đọc hiểu | 3.0 | |
| 1 | -Thể thơ: tự do – Phong cách ngôn ngữ : nghệ thuật | 0.25 0.25 | |
| 2 | Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ: – Biện pháp tu từ hoán dụ ( hai bóng nhỏ- chỉ hình ảnh bố mẹ) – Tác dụng: gợi hình ảnh cụ thể, gần gũi trên quan hệ tiếp cận giữa bóng và người, từ đó câu thơ gợi cảnh ra toà để li hôn, báo hiệu sự tan vỡ của hạnh phúc gia đình. | 0.75 | |
| 3 | Cách hiểu hai câu thơ: Chắc nó nghĩ như ra đồng, ra bãi/Sớm muộn chi rồi bố mẹ cũng về…: – Đó là suy nghĩ thể hiện sự ngây thơ, trong sáng của hai đứa trẻ. Các em càng ngây thơ, người đọc, người nghe càng xót xa, đau đớn trước tình trạng li hôn trong cuộc sống; – Đó cũng là niềm khao khát mái ấm gia đình của trẻ thơ. | 0.75 | |
| Học sinh có thể trình bày và lí giải thông điệp tâm đắc nhất theo ý riêng, không vi phạm chuẩn mực đạo, pháp luật và có lí giải hợp lí. Sau đây là vài gợi ý: – Gia đình là tổ ấm duy nhất của mỗi con người – Hãy đem lại hạnh phúc cho trẻ thơ… | 1.0 | ||
| II | Làm văn | ||
| 1 | Viết đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về nỗi đau của những đứa trẻ trong cuộc sống hôm nay được gợi ở phần Đọc hiểu. | 2.0 | |
| a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn đề. ( Nếu HS viết từ 2 đoạn trở lên thì không cho điểm cấu trúc) b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một hiện tượng đời sống: nỗi đau của những đứa trẻ trong cuộc sống hôm nay. | 0.25 0.25 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt, nhất là nghị luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Cụ thể: c.1. Câu mở đoạn: Dẫn ý liên quan để nêu vấn đề cần nghị luận. c.2. Các câu phát triển đoạn: – Nêu biểu hiện: Trong đoạn thơ, nỗi đau khổ của hai chị em chính là sống trong cảnh bố mẹ ra toà li hôn. Ngoài ra, trẻ em còn chịu nhiều nỗi đau khác như nạn bạo hành, bị xâm hại, bị bóc lột sức lao động,…Đây là một hiện tượng xã hội đáng báo động. -Bàn luận, phân tích, chứng minh: + Hậu quả: những đứa trẻ có bố mẹ li hôn sẽ trở nên trầm cảm, tự kỷ, xa lánh cuộc sống, thậm chí sa ngã, hư hỏng, trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội; những em bị bạo hành sẽ bị tổn thương về thể xác và tâm hồn… +Nguyên nhân: do thiếu vắng tình thương, sự chăm sóc, dạy dỗ, nuôi dưỡng của cha mẹ. Việc ngược đãi, xâm hại, bạo lực, bóc lột đối với trẻ em chưa được cộng đồng chủ động phát hiện sớm và báo cho các cơ quan chức năng xử lý, can thiệp kịp thời… c.3. Câu kết đoạn: đưa ra bài học nhận thức và hành động phù hợp | 1.00 | ||
| d. Sáng tạo Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. | 0,25 | ||
| e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. ( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này) | 0,25 | ||
| 2 | Cảm nhận của anh/chị về tâm trạng của nhận vật Tràng trong đoạn trích . Liên hệ với tâm trạng nhân vật Chí Phèo vào buổi sáng sau khi gặp Thị Nở (Truyện Chí Phèo, Nam Cao) để bình luận ngắn gọn về tư tưởng nhân đạo của mỗi nhà văn. | 5,0 | |
| 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi ( có ý phụ) Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. | (0,25) | ||
| 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: tâm trạng của nhận vật Tràng. Bình luận ngắn gọn về tư tưởng nhân đạo của mỗi nhà văn. | (0,25) | ||
| 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể: 3.1.Mở bài: 0.25 – Giới thiệu Kim Lân và truyện ngắn Vợ nhặt. – Nêu vấn đề cần nghị luận 3.2.Thân bài: 3.50 a. Khái quát về tác phẩm, đoạn trích: 0.5đ b. Cảm nhận nội dung, nghệ thuật về tâm trạng của nhân vật Tràng trong đoạn trích: 2.5đ * Về nội dung: Tâm trạng của nhân vật Tràng trong đoạn trích: – Sung sướng vì cảm giác hạnh phúc: Buổi sáng đầu tiên khi có vợ, Tràng thức dậy với cảm giác êm ái, lửng lơ như người vừa ở trong giấc mơ đi ra, thậm chí anh còn thấy xung quanh mình có cái gì vừa thay đổi mới mẻ, khác lạ. Tràng mơ ước hạnh phúc, liều lĩnh vì hạnh phúc và cuối cùng anh đã tìm thấy hạnh phúc ngay trong tận cùng đói khát, khổ đau. – Trước đây, Tràng vô tâm thờ ơ với gia đình; sau khi có vợ, trong lòng dậy lên tình cảm yêu thương, gắn bó với căn nhà và thèm muốn một cảnh gia đình hạnh phúc: Tràng đã thấm thía cảm động trước cảnh tượng đầm ấm của gia đình khi nhìn thấy mẹ và vợ cùng thu dọn nhà cửa, sân vườn. Ngôi nhà sạch sẽ, quang quẻ, những đống rác mùn trong sân đã được hót gọn, dây quần áo vắt khươn mươi niên được phơi hong khô ráo, hai cái ang khô cong bây giờ nước đầy ăm ắp … đó là hình ảnh của sự sống, là cái sinh khí mới mẻ của một mái ấm gia đình mà lần đầu tiên Tràng được cảm nhận. Không khí ấy khiến Tràng thấy mình như trưởng thành, với những ý thức sâu sắc về tình cảm, bổn phận, trách nhiệm: Bỗng nhiên, hẳn thấy hẳn thương yêu gắn bó… lạ lùng với cái tổ ấm nơi hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái… bây giờ hắn mới thấy hắn nên người… -Trước đây, Tràng sống vô lo, vô nghĩ đến đáng trách; sau khi có vợ, Tràng thấy rõ bổn phận, trách nhiệm của người chồng, người cha, người làm chủ gia đình…: Trong buổi sáng hôm sau thức dậy, không dừng lại trong cảm giác vui sướng, phấn chấn khi được sống trong sự ấm áp của không khí gia đình, cũng không dừng lại trong những ý nghĩ về bổn phận, trách nhiệm với vợ con sau này, ngay lập tức, Tràng muốn biến cảm xúc và ý thức thành những hành động cụ thể, Tràng đã hăm hở, hào hứng xăm xăm chạy ra giữa sân, hắn muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà – những gì tốt đẹp nhất trong Tràng đã bừng thức, một sức sống mới mẻ tràn ngập trong lòng người đàn ông đang sống bên vực thẳm của cái chết. * Về nghệ thuật xây dựng nhân vật: – Tác giả đã tạo được một tình huống truyện độc đáo để nhân vật bộc lộ những phẩm chất, tính cách; – Cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn, dựng cảnh sinh động với nhiều chi tiết đặc sắc; – Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, đậm chất nông thôn và có sự gia công sáng tạo của nhà văn. c. Liên hệ với tâm trạng nhân vật Chí Phèo vào buổi sáng sau khi gặp Thị Nở (Truyện Chí Phèo, Nam Cao) để bình luận ngắn gọn về tư tưởng nhân đạo của mỗi nhà văn.1.0đ – Giải thích: Tư tưởng nhân đạo là tình cảm yêu thương giữa người với người, quan tâm quyền sống, quyền mưu cầu hạnh phúc của con người; giúp đỡ, chia sẻ, cảm thông, phát hiện, ngợi ca, bênh vực những phẩm chất, hành động tốt đẹp của con người. – Phân tích, chứng minh tinh thần nhân đạo của mỗi nhà văn ( Nam Cao và Kim Lân): + Trong truyện Chí Phèo, sau đêm gặp gỡ Thị Nở, vào buổi sáng hôm sau, Chí Phèo đã tỉnh rượu và tỉnh ngộ. Lần đầu tiên hắn nhận thức về cái không gian của mình- căn lều ở đây người ta thấy chiều lúc xế trưa và gặp đêm khi bên ngoài vẫn sáng. Hắn lắng nghe những âm thanh hằng ngày của sự sống Tiếng chim hót ngoài kia…mái chèo đuổi cá và cảm thấy vui vẻ.Hắn hình dung, phán đoán cảnh một người đàn bà hỏi một người đàn bà khác đi bán vải ở Nam Định về, lòng Chí bâng khuâng, thấy lòng mơ hồ buồn. Khi tỉnh táo, Chí Phèo đã nhận thức, nhìn lại cuộc đời mình cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Quá khứ: Chí nao nao buồn nhớ về những ngày rất xa xôi, nhớ về một thời hắn đã từng mơ ước có một gia đình nho nhỏ. Hiện tại: thật đáng buồn bởi hắn thấy hắn già mà vẫn còn cô độc, hắn đã tới cái dốc bên kia của đời và cơ thể thì đã hư hỏng nhiều. Tương lai: còn đáng buồn hơn – bởi hắn đã trông thấy trước quá nhiều điều bất hạnh: tuổi già, đói rét và ốm đau, nhất là sự cô độc. Sự trở về của khả năng nhận thức ngoại giới và nhận thức chính mình cùng những tình cảm, cảm xúc rất con người, Chí đang thức tỉnh và bắt đầu hồi sinh để trở về kiếp người. Qua diễn biến tâm trạng của Chí Phèo, Nam Cao thể hiện niềm thương cảm trước bi kịch con người, tin tưởng vào sự thức tỉnh lương tâm của người nông dân trước cách mạng; +Trong đoạn trích Vợ nhặt, cùng tả tâm trạng nhân vật vào buổi sáng, Kim Lân đã phát hiện ta sự thay đổi và trưởng thành trong nhận thức, tình cảm và hành động của nhân vật Tràng từ lúc “nhặt”được vợ. Qua đó, tác giả có cái nhìn trân trọng, ca ngợi người nông dân dù trong hoàn cảnh hết sức bi đát vẫn có ý thức xây dựng hạnh phúc gia đình. – Bình luận mở rộng: + Cả hai nhà văn dù ở 2 thời kì cách mạng khác nhau nhưng đều gặp ở tư tưởng nhân đạo: khám phá sức sống, khát vọng hạnh phúc, nâng niu trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp của tâm hồn con người. + Qua tâm trạng của Chí Phèo sau đêm gặp thị Nở, nhà văn Nam Cao khẳng định khát vọng làm người lương thiện của những người nông dân bị bần cùng hóa, bị tha hóa. Qua tâm trạng của Tràng buổi sáng hôm sau khi có vợ, nhà văn Kim Lân lại ca ngợi khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của người nông dân trong nạn đói lịch sử năm 1945. + Đó là tư tưởng nhân đạo mới mẻ, sâu sắc; góp phần nâng cao giá trị nội dung của văn xuôi hiện đại Việt Nam, hướng người đọc có tình cảm yêu thương, tin tưởng vào sức mạnh của con người trên con đường đi tìm hạnh phúc… c. Kết bài: 0.25 Kết luận về nội dung, nghệ thuật thể hiện nhân vật Tràng qua đoạn trích. Cảm nghĩ của bản thân về tư tưởng nhân đạo của 2 nhà văn. | (4.00) | ||
| 4. Sáng tạo Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. | ( 0,25) | ||
| 5. Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này) | ( 0,25) |
Xem thêm: ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NGỮ VĂN :Dạng đề liên hệ tác phẩm 12-11
CHÍ PHÈO , VỢ NHẶT
