I.Gen:
1. Khái
niệm:
Gen là một đoạn
của phân tử ADN mang thông tin mã hoá 1 chuỗi pôlipeptit hay 1 phân tử A RN
2.Cấu trúc chung của gen cấu trúc:
* Gen cấu trúc có 3 vùng :
- Vùng điều hoà
đầu gen : Ở đầu 3’ của mạch gốc ; mang
tín hiệu khởi động
- Vùng mã hoá : mang thông tin mã hoá a.a
-
Sinh vật nhân sơ có vùng mã hóa liên tục gọi là gen không phân mảnh
-
Sinh vật nhân chuẩn vùng mã hóa có đoạn mã hóa aa (exon) nằm xen kẽ các đoạn không
mã hóa aa (intron) gọi là gen phân mảnh
- Vùng kết thúc
: Ở đầu 5’ của mạch gốc, nằm ở cuối gen mang tín hiệu kết thúc phiên mã
II. Mã di truyền:
1.Khái niệm: Mã di truyền là trình tự các nuclêôtit trong gen quy định trình tự các a.a trong phân tử prôtêin
2. Đặc điểm :
- Mã di truyền
là mã bộ ba : nghĩa là cứ 3 nu đứng kế tiếp nhau mã hoá cho 1 a.a hoặc làm
nhiệm vụ kết thúc chuỗi pôlipeptit
- Trên mARN mã
di truyền được đọc theo 1 chiều 5’- 3’, các bộ ba mã sao trên mARN được gọi là
condon
- Mã di truyền
được đọc liên tục theo từng cụm 3 nu, các bộ ba không gối lên nhau
-Mã di truyền là
đặc hiệu , không 1 bộ ba nào mã hoá đồng thời 2 hoặc 1 số a.a khác nhau
- Mã di truyền
có tính thoái hoá : mỗi a.a được mã hoá bởi 1 số bộ ba khác nhau
- Mã di truyền
có tính phổ biến : các loài sinh vật đều được mã hoá theo 1 nguyên tắc chung ( từ các mã giống nhau )
- Có 64 bộ ba :
61 bộ ba mã hóa 20 aa, ba bộ ba kết thúc không mã hóa ra aa nào là 5’UAA3’,
5’UAG3’, 5’UGA3’
- bộ ba mở đầu là 5’ AUG 3’
III. Qúa trình nhân
đôi của ADN
* Thời điểm : trong nhân tế
bào , tại các NST, ở pha s kì trung gian giữa 2 lần phân bào
*Nguyên tắc: nhân đôi theo nguyên tắc bổ sung và bán
bảo toàn.
* Thành phần
tham gia: ADN khuôn, các loại nuclêôtit tự do, các loại
enzim.
Helicaza : tháo
xoắn
Ligaza: nối các
đoạn
AND-polimeraza:
tổng hợp mạch mới theo chiều 5’-3’
* Diễn biến :
+ Cả 2 mạch đều
làm khuôn để tổng hợp AND mới,
+ Mạch mới được
tổng hợp theo chiều 5’-3’do AND-polimeraze
chỉ có bổ sung nucleotit mới
vào nhóm 3’-OH
+ mạch từ 3'→5' làm khuôn mạch mới được tổng hợp
liên tục, còn mạch từ 5'→3' làm khuôn thì mạch mới được tổng hợp từng đoạn.
mỗi đoạn nhỏ đò gọi là đoạn
+ Mỗi nu trong
mạch gốc liên kết với 1 nu tự do theo nguyên tắc bổ sung :
A
gốc = T môi trường, T gốc = A môi
trường, G gốc = X môi
trường, X gôc = G môi
trưòng
* Kết quả :
1 phân tử ADN mẹ qua một lần tự sao tạo ra 2 phân tử ADN con
*Ý nghĩa :
Là cơ sở cho NST tự nhân đôi , giúp bộ NST của loài giữ tính đặc trưng
và ổn định (1 NST nhân đôi thành 2 NST giống hệt nhau)
*Thông
tin di truyền trong AND được biểu hiện thành tính trạng của cơ thể thông qua
phiên mã (tạo ARN) và dịch mã (tạo protein)
