Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi đọc truyện Sọ Dừa
Hướng dẫn làm bài
- Những chi tiết bất ngờ kì diệu.
+ Người đàn bà già rồi đã có thai nhờ uống nước mưa trong cái sọ dừa.
+ Đứa con đẻ ra là cục thịt có đủ bộ phận của một khôn mặt nhưng không có phần còn lại của cơ thể.
+ Ý thức việc giúp đỡ gia đình nên đi chăn bò cho phú ông rất giỏi để kiếm tiền.
+ Cô Út phát hiện Sọ Dừa là chàng trai tuấn tú, khôi ngô, thổi sáo rất hay.
+ Sọ Dừa hỏi con gái phú ông và nạp đủ những lễ vật thách cưới quý giá mà phú ông đòi hỏi.
+ Lấy được vợ, Sọ Dừa hiện nguyên dạng là chàng trai trẻ đẹp thông minh, miệt mài đèn sách và thi đậu Trạng Nguyên.
+ Trước lúc đi sứ ta không hiểu ý quan trạng khi đưa cho vợ cây dao, hòn đá lửa và hai quả trứng gà.
+ Bị đẩy xuống biển, cô Út bị cá nuốt, tưởng thế là chết, nhưng nhờ con dao, cô giết cá, cá lại trôi vào hoang đảo, cô Út nhờ dao và hòn đá lửa sống qua ngày nhờ nướng thịt cá.
+ Và thật là bất ngờ thuyền quan trạng đi qua, con gà trống gáy tiếng người nói với quan vào rước vợ.
+ Điều bất ngờ cuối cùng là khi hai chị khấp khởi mừng vì mình sẽ thế em lấy quan trạng, khi họ đang đóng kịch thương xót em thì cô Út xuất hiện khiến họ phải bỏ đi biệt xứ.
+ Chi tiết thú vị nahast là khi phát hiện ra thuyền quan trạng đang lướt qua đảo, con gà trống đã gáy to ba lần : bằng tiếng người :
Ò !... ó …. O
Phải thuyền quan trạng rước cô tôi về
Chi tiết rất ngộ nghĩnh, làm ta phải bật cười vui vẻ. Nó làm cho ta nhớ đến sự liên kết của các chi tiết ở phía trên mà ta không hiểu bí mật của nó : Tại sao quan trạng lại trao hai quả trứng gà chứ không phải trứng chim, trứng vịt ? Tại sao cô Út nhóm lửa ăn thịt cá mà sống lại ấp ủ để nở ra hai con gà ? Có phải hai con gà làm bạn với cô ngoài đảo hoang cho vui ?
Hóa ra « sứ mệnh » của hai con gà là phát hiện thuyền quan trạng, gọi quan trạng vào cứu vợ, chi tiết kỳ diệu này giải thoát niềm mong mỏi chờ đợi của mọi người khi hồi hộp theo dõi diễn biến của truyện.
- Ước mơ của người lao động.
+ Trong truyện có nhân vật hèn mọn (vợ chồng lão già nghèo, Sọ Dừa), có nhân vật tốt bụng (cô Út), mặc dầu họ sống khổ sở, bị vùi dập nhưng cuối cùng họ được đền bù xứng đáng.
+ Những nhân vật trên đại diện cho phe thiện, họ luôn mang phẩm chất tốt đẹp, cao qusy nên dù có trải qua gian khổ nguy hiểm họ cũng luôn chiến thắng và sống hạnh phúc. Đây là niềm tin rất nhân đạo của nhân dân lao động về cuộc đời, về lẽ đời.
+ Đây chính là quan niệm của nhân dân về giá trị của con người trong xã hội, đúng là « cái nết đánh chết cái đẹp ». « Cái nết » ở đây là phẩm chất của con người : ham lao động, yêu cuộc sống, tự tin vào khả năng có thể dùng trí tuệ và nghị lực để giữ vai trò cao trong xã hội…
+ Dù sao qua việc được đền bù xứng đáng như trong truyện, nhân dân muốn thể hiện một ước mơ về xã hội công bằng tốt đẹp, xã hội không còn phân biệt giàu nghèo, người có tài năng đức độ là tiêu chuẩn của cái thiện.
Nhưng trong chế độ phong kiến thì điều đó không bao giờ xảy ra cho nên ta có thể nói : đây chính là ước mơ mãnh liệt của người lao động, dù họ có sống trong gian nan khổ cực nhưng luôn muốn vươn tới tương lai tươi đẹp.
- Chi tiết tiếng gà gáy :
+ Tiếng gà gáy khiến ta thích thú.
+ Đây là chi tiết kì diệu. Nói con công con phượng nói được tiếng người đã lạ, ở đây con gà vốn rất quen thuộc với chúng ta lại có thể gáy tiếng người ngỗ nghĩnh.
+ Gáy tiếng người có vần có điệu khiến ta nghĩ tới một « nghệ sĩ gà » giỏi về văn thơ.
Tiếng gà gáy luôn làm cho không gian trở nên ấm cũng, nó gợi cuôc sống thanh bình êm ả của sinh hoạt làng xóm nông thôn. Tiếng gáy này gọi vợ chồng Sọ Dừa đoàn tụ, nó chấm dứt sự cô đơn giữa đảo hoang mênh mông biển nước. Tiếng gà gáy cứ như thúc giục cánh buồm quan trạng từ phía chân trời xa tít tiến dần đến đảo hoang mỗi lúc một rõ và ta sẽ thấy cô Út sung sướng đến mức nào khi có người tới cứu mình và người cứu mình không ai khác lại chính là chồng mình qua bao năm tháng xa cách nhau khó lòng đưa đến cuộc gặp gỡ kì diệu thế này.
Tham khảo bài làm của bạn Nguyễn Thị Ngọc Vân lớp 6A trường THCS Ngô Tất Tố - Hà Nội
"Sọ Dừa" là một truyện cổ tích đặc sắc và độc đáo trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam. Đặc sắc và độc đáo về cốt truyện, hấp dẫn về các tình tiết, yếu tố li kì mà lại rất đời, đan xen vào nhau tạo nên nhiều tình huống đã tô đậm cảm hứng nhân văn. ước mơ và niềm tin về một sự đổi đời, về hạnh phúc tỏa sáng tâm hồn mỗi chúng ta khi nghĩ về số phận, thân phận, về những nhân vật "bé nhỏ" như chàng Sọ Dừa trong cổ tích.
Hình ảnh Sọ Dừa đang thổi sáo chăn bò
Yếu tố thần kì, tính chất thần kì trong truyện "Sọ Dừa " không phải do một lực lượng siêu nhiên như Phật trong "Tấm Cám", như Tiên ông trong "Cây tre trăm đốt", như Ngọc Hoàng… trong truyện "Thạch Sanh", v.v… mà là ở tự thân nhân vật Sọ Dừa, là ở những khả năng tiềm tàng, tiềm ẩn trong tâm hồn và tính cách nhân vật. Hai con gà biết gáy và biết truyền tin từ hai quả trứng do quan Trạng trao lại cho vợ trước khi đi sứ, cũng không giông con chim phượng hoàng biết nói trong truyện "Cây khế". Yếu tố thần kì là sức mạnh vươn lên, là khát vọng được làm người, được sống trong hạnh phúc và sự toàn thiện toàn mĩ của nhân vật Sọ Dừa.
Hai mẹ con Sọ Dừa để lại trong lòng ta nhiều ấn tượng tuyệt đẹp. Sọ Dừa, một tuổi thơ đầy bất hạnh. Mồ côi bố, gia đình nghèo khổ, mang dị hình dị dạng rất đáng thương: "không chân không tay, tròn như một quả dừa…Lớn lên, Sọ Dừa vẫn không khác lúc nhỏ, "cứ lãn lông lốc trong nhà, chăng làm được việc gì!". Đứa con là hột máu cắt đôi của mẹ, là sự kết tụ bao tình thương của mẹ hiền. Thế nhưng có lúc bà mẹ Sọ Dừa lại "toan vứt" Sọ Dừa đi, vì bà "buồn lắm". Nỗi khổ tâm ấy, bi kịch ấy kể làm sao cho xiết được? Câu nói đầu tiên của một em bé dị dạng là một câu nói kêu thương, muốn được làm người, muốn được sống mãi bên cạnh mẹ hiền: "Mẹ ơi, con là người đấy. Mẹ đừng vứt con đi mà tội nghiệp". Câu nói thứ hai của Sọ Dừa là câu nói khẳng định chất người của mình, khả năng lao động của mình, mặc dù không có chân, không có tay: "Gì chứ chăn bò thì con chăn cũng được…". Và thật sự Sọ Dừa đã chăn bò giỏi. Chú chẳng quản nắng mưa. Đàn bò của phú ông ngày một trở nên béo tốt. Phú ông "mừng lắm". Mẹ già chắc là vui mừng nhiều hơn.
Còn chúng ta, ai mà chẳng ngạc nhiên thú vị? Kì diệu thay, từ một mục đồng, Sọ Dừa có lúc biến thành "một chàng trai khôi ngô đang ngồi trên chiếc võng đào mắc vào hai cành cây, thổi sáo cho đàn bò gặm cỏ". Sọ Dừa đã biến thành một Tiên đồng vừa chăn bò vừa thổi sáo, thổi khúc nhạc Thiên thai. Hình dáng thì "khôi ngô ", tâm hồn thì yêu đời, tính cách thì phi phàm. Thiên hạ không thể biết. Mẹ hiền cũng chẳng hay. Chỉ có người đẹp – cô gái út của phú ông là nghe được tiếng sáo véo von và biết được hình ảnh chàng trai khôi ngô đang ngồi trên võng đào thổi sáo "không phải là người phàm trần". Tình tiết này là mộng hay thực? Tính độc đáo của truyện "Sụ Dừa" trước hết là ở tình tiết ấy. Câu nói thứ ba của Sọ Dừa là "giục mẹ đến hỏi con gái phú ông làm vợ" vào cuối mùa ở. Sính lễ mà phú ông nói ra là một thách thức vô cùng to lớn đối với mẹ con Sọ Dừa. Thế mà đúng ngày hẹn, túp lều của hai mẹ con đã biến thành một tòa nhà ngói năm gian to đẹp, có hàng chục gia nhân ăn mặc lộng lẫy đủ màu sắc cùng hai mẹ con Sọ Dừa đem sính lễ sang nhà phú ông. Một lễ ăn hỏi hiếm có xưa nay: "một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vồ rượu tăm". Chẳng do Tiên, Phật ban cho. Lễ vật ấy là do phép lạ của Sọ Dừa mà có. Sọ Dừa đã cưới được con gái phú ông, cô út xinh đẹp. Trong lễ cưới, Sọ Dừa đã cởi lốt "sọ dừa" mà trở thành một chàng trai khôi ngô tuân tú. Cả hai họ đều "sửng sốt, mừng rỡ".
Từ một kẻ dị dạng, không có chân tay, chỉ biết lăn…, Sọ Dừa dần dần biến đổi thành mục đồng, biết thổi sáo, biết yêu rồi lấy được vợ đẹp, thay hình đổi dạng, trở thành một chàng trai khôi ngô tuân tú. Đó là một sự đổi đời, đổi kiếp rất kì lạ, kì diệu của Sọ Dừa. Hầu như tình tiết nào cũng bao phủ yếu tố hoang đường, mộng ảo. Cảnh lấy vợ của Sọ Dừa đã thể hiện ước mơ của nhân dân ta từ bao đời nay: muôn được làm người, muôn được sống trong hạnh phức.
Sọ Dừa không chỉ có phép lạ, có chất người mà còn có nhiều tài năng. Sau ngày cưới vợ, tài năng của chàng ngày một phát lộ và phát triển. Ca dao cổ có câu nói lên mơ ước của các cô gái ngày xưa về đường tình duyên:
"Chẳng tham ruộng cả ao liền,
Tham vì cái bút, cái nghiên anh đồ".
Đó cũng là ước mơ của cô út. Sọ Dừa là một người chồng lí tưởng của cô út. Rất thông minh, ngày đêm miệt mài đèn sách. Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên. Sọ Dừa còn có tài làm quan nên được nhà vua cử đi sứ. Sọ Dừa là nhà tiên tri. Con dao, hòn đá lửa, hai quả trứng gà mà quan trạng đưa cho vợ, kèm theo lời dặn "phải giắt luôn trong người… " đã thể hiện tài năng đó. Nhờ những thứ bình thường ấy mà khi cô út bị hai người chị độc ác, tàn nhẫn đẩy xuống biển, cô đã có đủ phương tiện để tự cứu, được sống sót, được gặp lại chồng. Quan trạng Sọ Dừa sau khi đi sứ về, tuy biết rõ "tim đen" và hành vi tội lỗi của hai người chị vợ, vẫn ứng xử một cách tế nhị và độ lượng. Một mặt, quan trạng giấu kín vợ trong buồng, mặt khác vẫn gặp gỡ hai người chị vợ, nhưng "không nói gì". Sau đó quan trạng mới cho vợ xuất hiện, chào hai chị và mọi người đang dự tiệc… Không mắng chửi. Không trả thù. Thế mà hai người chị vợ cảm thấy xấu hổ, bỏ nhà trôn đi biệt xứ. Cái kết có hậu của truyện "Sọ Dừa" vừa ca ngợi sự bao dung độ lượng của quan trạng, đồng thời thể hiện tấm lòng đức độ, hồn hậu của nhân dân.
Truyện cổ tích "Sọ Dừa" có bao yếu tố hoang đường, có bao tình huống hấp dẫn. Mạch truyện và cốt truyện phát triển hợp lí, tự nhiên. Sọ Dừa – đứa ở chăn bò – tiên đồng thổi sáo – có chĩnh vàng cốm… để hỏi vợ, rồi cưới vợ, trở thành chàng trai tuấn tú – đỗ trạng nguyên, vua cử đi sứ… Người mẹ, người vợ được nói đến rất giàu tình thương, nhân hậu và vị tha, nhẫn nhục và dũng cảm tháo vát. Uống nước đựng trong cái sọ dừa mà người đàn bà ngoài 50 tuổi thụ thai rồi đẻ ra một đứa bé không chân không tay… mà biết chăn bò. Sọ Dừa hóa thành một tiên đồng ngồi trên võng đào thổi sáo, đã hóa phép để có một sính lễ sang trọng gồm một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm… Sọ Dừa trở thành một chàng trai tuấn tú khi cưới vợ… và con gà gáy tiếng người trên hoang đảo… Đó là những yếu tố hoang đường tạo nên sự hấp dẫn, cảm hứng nhân văn, và ước mơ đổi kiếp, đổi đời được sông trong hạnh phúc – là mơ ước của nhân dân ta bao đời nay.
"Sọ Dừa" là một truyện cổ tích thần kì, một giấc mơ đẹp.
