Soạn bài Thánh Gióng
I. Đọc – hiểu văn bản
Câu 1. Truyện « Thánh Gióng » có các nhân vật :
+ Vợ chồng ông lão nghèo, cha mẹ của Gióng.
+ Sứ giả triều đình.
+ Những người đi theo Gióng giết giặc…
- Nhân vật Thánh Gióng là nhân vật chính.
- Những chi tiết kì ảo giàu ẩn ý ở nhân vật Thánh Gióng.
+ Sự ra đời kì lạ và tuổi thơ khác thường :
++ Bà mẹ đặt chân mình vào vết chân to về nhà thọ thai 12 tháng ; sinh cậu bé khôi ngô, lên 3 tuổi mà không biết nói biết cười.
++ Nghe tin sứ giả bỗng dưng cất tiếng đòi đi đánh giặc. Cậu bé lớn nhanh như thổi.
+ Thánh Gióng ra trận.
++ Vươn vai thành dũng sĩ.
++ Ngựa sắt phun lửa.
++ Dùng tre làng đánh giặc.
+ Thánh Gióng sống mãi.
++ Bay về trời.
++ Để lại những dấu tích của tre, của ao đầm.
Câu 2.
a. Ý nghĩa của các chi tiết.
- Tiếng nói đầu tiên là tiếng nói đánh giặc : Gióng sinh ra là để chuẩn bị cho việc cứu non sông sắp nguy hiểm. Đó là ý thức thường trực và cao cả của người Việt Nam trong sự nghiệp cứu nước, luôn bị các thế lực ngoại bang đe dọa xóa sổ.
- Gióng đòi đồ sắt là muốn có những vũ khí tốt nhất của thời đại lúc bấy giờ để tiêu diệt quân thù. Muốn đánh giặc phải lưu tâm tới những vũ khí hữu hiệu.
c. Bà con góp gạo nuôi Gióng :
- Người anh hùng có sức mạnh phải lớn lên trong sự chở che, nuôi dưỡng của nhân dân.
- Sức mạnh của người anh hùng phải bám rễ từ nhân dân và vì nhân dân.
d. Gióng bỗng chốc thành tráng sĩ : người Việt Nam phải luôn luôn lơn hơn mình để đối đầu với những kẻ thù hung bạo quân đông lực mạnh và có thể tấn công chúng ta bất cứ lúc nào.
đ. Gậy sắt gãy, Gióng nhổ tre đánh giặc nói lên :
- Sự linh động trong xử lí các tình huống ở chiến trường.
- Sức mạnh làm nên chiến thắng của dân tộc trong các cuộc chiến tranh là tổng hợp.
« Tên lửa, tên tre
Mũi lê, mũi mác
Và thuyền, và xe… »
(Tố Hữu)
e. Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp để lại và bay thẳng về trời cho thấy người anh hùng ấy vì nghĩa lớn cao cả mà không màng tới công danh phú quý.
Câu 3. Ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng.
- Gióng phản ánh một đặc điểm cơ bản của nước ta :
+ Phải giữ nước ngay những ngày đầu dựng nước.
+ Tuổi trẻ của Nước cũng như của cá nhân mỗi người Việt Nam luôn phải đối phó với bạn ngoại xâm, không được sống trong an nhàn.
- Gióng mang nhiều nguồn sức mạnh :
+ Thần linh (vết chân)
+ Cộng đồng (nuôi cơm)
+ Của sắt (thành tựu kỹ thuật)
+ Thiên nhiên, đất nước (tre làng)
- Gióng sinh ra là để giết giặc, đem lại thái bình cho đất nước thì về trời. Đây là kiểu anh hùng vì nghĩa lớn, vì cộng đồng chứ không màng tới mình.
II. Luyện tập
Câu 1. Có lẽ chọn hình ảnh xung trận của Gióng.
- Tráng sĩ nhảy lên mình ngựa sắt, ngựa hí vang, phi như bay ra trận ; phun lửa và giẫm đạp kẻ thù.
- Roi sắt gãy, nhổ tre quất vào giặc.
- Đuổi giặc để tiêu diệt không còn một móng.
Câu 2. Nói « Hội khỏe Phù Động » là muốn biểu dương sức mạnh của tuổi trẻ, muốn nói mục dích rèn luyện thân thể ấy là để công hiến cho đất nước.
