Tập đọc: Đối đáp với vua

1. Nội dung

Ca ngợi Cao Bá Quát thông minh, đối đáp giỏi, có bản lĩnh từ nhỏ.

2. Giải nghĩa từ khó

- Minh Mạng (1791-1840) : vua thứ hai của triều Nguyễn.

- Cao Bá Quát (1809-1855): Nhà thơ nổi tiếng văn hay chữ tốt, có tài đối đáp.

- Ngự giá : (vua) ngồi xe hoặc ngồi kiệu đi các nơi.

- Xa giá : xe của vua

- Đối :

+ Thế văn cũ gồm 2 vế câu (hai câu) có số tiếng bằng nhau, đối chọi nhau về ý và lời.

+ làm vế đối lại.

- Tức cảnh : thấy cảnh mà có cảm xúc, liền nảy ra thơ văn.

- Chỉnh : theo đúng phép tắc chặt chẽ.

3. Phương pháp

- Đọc và phân biệt giọng của vua và Cao Bá Quát ở mỗi vế đối.

- Hiểu nội dung, ý nghĩa của bài và các từ khó.

- Trả lời câu hỏi ngắn gọn, chính xác.

- Kể lại câu chuyện dựa trên nội dung chính.

4. Trả lời câu hỏi

1) Vua Minh Mạng ngắm cảnh ở đâu ?

Vua Minh Mạng ngắm cảnh ở Hồ Tây, Thăng Long (Hà Nội).

2) Cao Bá Quát có mong muốn gì ?

Cậu bé Cao Bá Quát có ý mong được nhìn rõ mặt vua.

3) Cậu làm thế nào để thực hiện mong muốn đó ?

Cậu bé Cao Bá Quát đã cởi quần áo nhảy xuống hồ tắm và khi bị bắt thì la hét, vùng vẫy làm náo động ở hồ khiến nhà vua phải truyền lệnh dẫn cậu tới xét hỏi.

4) Vì sao vua bắt Cao Bá Quát đối ?

Vua bắt Cao Bá Quát đối vì cậu đã tự xưng là học trò.

5) Cậu đối như thế nào ?

Cậu đã đối lại vế đối của nhà vua rất nhanh và cũng rất hoàn chỉnh. Trong vế đối của cậu có các từ "người trói người", biểu lộ sự bất bình (ngầm oán trách vua bắt trói người trong cảnh trời nắng chang chang, chẳng khác nào cảnh cá lớn đớp cá bé).

5. Kể chuyện Đối đáp với vua

1) Sắp xếp lại các tranh theo thứ tự trong câu chuyện Đối đáp với vua :

Thứ tự đúng: 3-1-2-4

2) Kể lại toàn bộ câu chuyện :

- Tranh 3 : Vua Minh Mạng từ kinh đô Huế ngự giá ra Thăng Long và đến xem cảnh Tây Hồ. Quân lính rầm rộ đi theo xe bảo vệ nhà vua và bắt dân chúng phải tránh xa con đường của vua đi.

- Tranh 1 : Vì muốn nhìn thấy mặt vua, Cao Bá Quát đã cởi bỏ quần áo nhảy ùm xuống hồ tắm. Quân lính tới lôi cậu lên. Cậu vùng vẫy, la hét làm náo động cả hồ.

- Tranh 2 : Vua Minh Mạng bèn truyền lệnh dẫn cậu tới xét hỏi. Đến trước nhà vua, cậu tự xưng là học trò ở miền quê xa ra chơi nên chẳng hay biết điều gì. Vua thấy cậu là học trò liền ra vế đối : “Nước trong leo lẻo cá đớp cá” và buộc cậu phải đối lại.

- Tranh 4 : Là người có tài, có trí thông mirh, cậu bé Quát đối ngay lại : “Trời nắng chang chang người trói người” . Vua thấy vế đối thật hay, thật hoàn chỉnh liền ra lệnh cởi trói tha cho cậu.