I. Ngắm trăng
1. Hiểu bài
a. Chú thích
- Tháng 8 – 1942, trên đường sang Trung Quốc, Bác Hồ bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt và giam giữ hơn một năm trời. Bài thơ Ngắm trăng được Bác sáng tác trong tù.
- Hờ hững: không để ý đến.
b. Ý nghĩa bài thơ
Bài thơ nói lên tinh thần lạc quan yêu đời, yêu cuộc sống bất chấp mọi hoàn cảnh khó khăn của Bác đặc biệt là khi ở trong tù bị hành hạ, đày đoạ về cả thể xác và tinh thần. Từ đó, khâm phục, kính trọng và học tập Bác: luôn yêu đời, không nản chí trước khó khăn.
c. Nội dung bài thơ
Câu 1: Bác Hồ ngắm trăng trong hoàn cảnh nào?
Trả lời:
Bác Hồ ngắm trăng trong hoàn cảnh Bác đang bị chính quyền Tưởng Giới Thạch giam giữ tại một nhà lao ở Trung Quốc.
Câu 2: Hình ảnh nào cho thấy tình cảm gắn bó giữa Bác với trăng?
Trả lời:
Hình ảnh: Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ cho ta thấy tình cảm gắn bó giữa Bác và trăng.
Câu 3: Bài thơ nói lên điều gì về Bác Hồ?
Trả lời:
Bài thơ nói lên tình cảm yêu thiên nhiên tha thiết của Bác Hồ. Bài thơ cũng nói lên nghị lực gang thép của Người: ở trong tù cực kì gian khổ thiếu thốn, Người vẫn quên đi cảnh xích xiềng, vẫn ung dung thư thái ngắm trăng, thường thức vẻ đẹp của trăng như một nhà thơ.
2. Hướng dẫn đọc diễn cảm
- Đọc trôi chảy, lưu loát và đúng nhịp thơ.
- Biết đọc diễn cảm bài thơ – giọng ngân nga thể hiện tâm thế ung dung, thư thái, hào hứng, lạc quan của Bác trong mọi hoàn cảnh.
II. Không đề
1. Hiểu bài
a. Chú thích
- Bài thơ trên được Bác Hồ sáng tác ở chiến khu Việt Bắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954)
- Không đề: không có tên bài (thường đây là những bài thơ thể hiện cảm xúc chợt đến, rất đa dạng, khó đặt tên cho thật đúng).
- Bương: ống đựng, làm bằng thân cây bương (một loại cây giống cây tre, thân to, thẳng, mỏng)
b. Ý nghĩa bài thơ
Bài thơ nói lên tinh thần lạc quan yêu đời, yêu cuộc sống bất chấp mọi hoàn cảnh khó khăn của Bác đặc biệt là trong thời kì kháng chiến chống Pháp vô cùng khó khăn, gian khổ. Từ đó, khâm phục, kính trọng và học tập Bác: luôn yêu đời, không nản chí trước khó khăn.
c. Nội dung bài thơ
Câu 1: Bác Hồ ngắm trăng trong hoàn cảnh nào? Những từ ngữ nào nói lên hoàn cảnh đó?
Trả lời:
Bài thơ được Bác sáng tác khi Người đang ở chiến khu Việt Bắc để lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp
Các từ ngữ: Đường non, rừng sâu cho ta biết điều đó.
Câu 2: Tìm những hình ảnh nói lên lòng yêu đời và phong thái ung dung của Bác Hồ?
Trả lời:
Hình ảnh sau đây nói lên lòng yêu đời và phong thái ung dung của Bác Hồ:
Việc quân việc nước đã bàn
Xách bương, dắt trẻ ra vườn tưới rau.
2. Hướng dẫn đọc diễn cảm
- Đọc trôi chảy, lưu loát và đúng nhịp thơ.
- Biết đọc diễn cảm bài thơ – giọng ngân nga thể hiện tâm thế ung dung, thư thái, hào hứng, lạc quan của Bác trong mọi hoàn cảnh.
